1 Nisan Dünya Mizah ve Latife Günü, her yılın 1 Nisan günü kutlanıyor. Genelde latife gününde insanların birbirine latife yapması gelenek haline gelmiştir. Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, 1 Nisan Mizah Günü’ne ait yaptığı açıklamada mizah ile psikoloji bağını kıymetlendirdi.
KOMİK İSTİKAMETLERE ODAKLANMAK, HAYATLA BARIŞIK OLMAYI SAĞLIYOR
Mizah ve latifenin hayattaki yerine ve ehemmiyetine işaret eden Sayar, “İçinde bulunduğu güç durumun ve hayatın komik istikametlerine odaklanabilmek, kendisi ile ve hayatla barışık olmayı sağlar. Olumlu mizah yapabilme hüneri, kişinin kendisi için ve etrafı için kıymetli bir katkıdır. Kozmik olarak komik kabul edilebilecek şeyler hakkında latifeler, bağları kolaylaştırmak için birebirdir. Kendinize ve hayatın saçmalıklarına gülebilmek, gerilim yahut zorluklarla başa çıkabilmek için tesirli bir araçtır. Lakin etrafına ya da kişinin kendisine karşı saldırgan olan mizah ise yıkıcıdır, bağları – özgüveni yıpratır” dedi.
KUVVETLİ MİZAH ANLAYIŞI GERİLİMLE BAŞA ÇIKMADA TESİRLİ
“Freud, mizahı, tasayı zevke dönüştürebilen savunma sistemlerinin en yükseği olduğunu vurgulamıştır” diyen Sayar, Mizah, kişinin kendi olumsuz hislerini düzenlediği üzere, etrafı üzerinde de olumlu etki gösterir. Etrafını neşelendirebilmek, onları ruhsal olarak iyi hissettirebilmek, mizahı kullanan şahsa ruhsal sağlamlık verir” diye konuştu.
YIKICI MİZAH ZİYAN VERİR
Sayar, “Mizahı küçük düşürücü ve düşmanca olmayan bir formda kullanan bireyler, kişilerarası çatışmaları ve tansiyonları başarılı bir formda azaltabilir ve diğerlerindeki olumlu hisleri artırabilirler. Lakin kendisi ve etrafı ile barışık mizah yerine yıkıcı, alaycı bir mizah kullanılması da bağlantılarda bir o kadar yıkıcı olabilir” tabirlerini kullandı.
MİZAH DUYGUSU GÜÇLÜ TOPLUMSAL BAĞLARLA BAĞLIDIR
Ayrıyeten mizah hissinin daha güçlü toplumsal bağlar, daha fazla toplumsal dayanak alabilme, daha fazla özgüven ve daha yüksek başa çıkma marifeti ile bağlantılı olduğunu kaydeden Sayar, “Mizahı daha fazla kullanan bireylerin olumlu düşünebilir, umutlu ve iyimser kişilik özellikleri yüksek bulunur. Bu olumlu kişilik özelliklerine sahip şahıslar, mizah kullandıkça da kişilik özellikleri daha da pekişir. Mizah marifeti birebir vakitte dışadönüklük ile bağlıdır. Etrafındaki bireylerle mizah köprüsü ile münasebet kurabilen kişi, sıkıntı vakitlerinde daha kolay dayanak bulabilir.
Dozunda ve barışçıl mizahın, hisleri dışavurmanın, kızgınlığı – kırgınlığı, beklentileri, hayalleri, hisleri etrafa iletebilmenin sağlıklı bir yolu olduğunu kaydeden Sayar, “Evlilikte münasebet kalitesi, eşin olumlu algılanan mizah kalitesi ile alakalı bulunmuştur. Yani mizahi öğelerde, karşı tarafın bunu nasıl algıladığı çok kıymetlidir. Okul çağında mizahi hüneri yüksek çocukların okulda daha az zorbalığa maruz kaldıkları; ergenlikte ise toplumsal ortamlara daha kolay ahenk sağladıkları gösterilmiştir. Lakin saldırgan bir mizah stratejisinin de alay olarak kabul edildiği ve öğrencilerin hayatları üzerinde önemli sonuçlar doğurabildiği bilinmektedir” dedi.
KAHKAHA TERAPİLERİNİN TESİRİ ARAŞTIRILIYOR
Mizahın tasayı yatıştıran bir tesiri bulunduğunu kaydeden Sayar, şunları söyledi:
“Gülen bir bireyde gerilim hormonları azalır. Bu nedenle çeşitli psikiyatrik hastalıkların tedavisinde ‘kahkaha terapileri’ nin tesiri araştırılmaktadır. Örneğin şizofreni hastaları ile yapılan bir çalışmada, hastanede yatmakta olan hastalar iki kümeye ayrılmışlar. Her iki kümeye da üç ay içinde 70 sinema izletilmiş. Bir küme güldürü sinemaları izlerken öbür küme farklı çeşitlerden sinemalar izlemiş. Başlangıçta iki küme ortasında bir fark yokken, üç aylık mühlet sonunda güldürü sinemalarını izleyen hastalar, işçi tarafından daha düşük kelamlı düşmanlık, dert / depresyon ve gerginliğe sahip olarak derecelendirilmiş. Farklı cinsten sinema izleyen hastalar ise öteki kümedeki hastalara kıyasla hastane çalışanından daha çok takviye aldıklarını algılamışlar.”
Gülme ve mizah hissinin, günümüzde ruhsal iyi oluş ile bağlı kabul edildiğini kaydeden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Mizah süratli olumlu duygusal değişiklikler yaratır ve kişinin aksiye odaklanmasını maniler. Barışçıl mizah baş etme maharetlerini kuvvetlendirir, toplumsal bağlar kurmayı kolaylaştırır, his ve niyetleri tabir etmeyi kolaylaştırır, sıkıntı olanı kabullenme konusunda yol gösterir.” diye konuştu.
Cumhuriyet
