Almanya’dan psikoloji alanındaki araştırmacılar, köpeklerin kasıtlı ve kasıtsız insan aksiyonları ortasındaki farkı anlayıp anlamadığını gözlemlemek için 51 köpek üzerinde bir dizi test gerçekleştirdi.
Araştırmacılar köpeklerin, sahiplerinin mükafatı kasıtlı biçimde esirgediğini düşündüğünde uzanarak ve kuyruklarını sallamayı durdurarak farklı yansılar verdiğini keşfetti.
SESSİZ BİR ODAYA ALINDILAR
Independent Türkçe’de yer alan habere nazaran farklı cins ve yaştan evcil hayvanlar, sahipleri olmadan tek tek sessiz bir odaya alındı. Deneyin yürütülmesine yardımcı olan bayan bilim insanları, köpekleri ortasında 15 cm genişliğinde bir boşluk bulunan şeffaf plastik bir panelin önüne getirdi.
Daha sonra bayan şeffaf panelin öteki tarafına oturarak mükafatları boşluktan geçirmeye çalıştı.
Bayan, seçilen köpeğe kasıtlı yahut kasıtsız nedenlerle rastgele bir ödül vermedi.
Deneyi yürüten kişi, kimi vakit mükafatı bölmedeki boşluğa gerçek hareket ettirdi ancak sonra “Haha!” diye bağırarak süratle geri çekti. Araştırmacı devamında mükafatı kendi önüne yere, köpeğin erişemeyeceği aralığa koydu.
Kimi durumlarda da araştırmacı, mükafatı taammüden kaldırmak yerine “kazara” yere düşürdü ve “Ah!” diye bağırdı.
Ayrıyeten bilim insanları şeffaf duvardaki boşluğu da kapattı ve deneyi yürüten bireylerin mükafatı boşluktan geçiyormuş üzere hareket etmesini sağlayarak köpekleri test etti. Sonra kapalı boşluktan mükafatı geçiremeyen araştırmacılar “Of” diyerek mükafatı tekrar kendi önüne koydu.
MÜKAFATA YAKLAŞMADAN BEKLEDİLER
Deneyi yürüten kişinin mükafatı kazara vermediği durumlara kıyasla, kasıtlı biçimde vermediği durumlarda köpeklerin mükafata yaklaşmadan evvel daha fazla beklediği görüldü.
Köpekler, kişinin mükafatı kasıtlı biçimde vermediğini düşündüğünde, kuyruk sallamayı bıraktı ve daha sık oturdu ya da yere yattı. Öte yandan, kişinin sakar davrandığını ve mükafatı kazara vermediğini düşündüğünde köpeğin ayağa kalkıp kuyruğunu sallama mümkünlüğü arttı.
Araştırmayı yürüten bilim insanları, köpeklerin sahiplerini sakinleştirmeye çalışmak için bir yatıştırma hareketi olarak oturduğunu yahut yattığını düşünüyor.
Benzeri biçimde kuyruk hareketini durdurmak ya da yavaşlatmak da bir dikkat işareti ve köpeklerin baş karıştırıcı bir durumu anlamlandırma tekniği olarak yorumlandı.
Göttingen Üniversitesi’nden araştırmanın müellifleri şu sonuca vardı:
“Çalışmamızdaki köpekler, deneyi yürüten insanın hareketlerinin kasıtlı yahut kasıtsız olmasına bağlı olarak bariz halde farklı davrandı.”
“Köpekler, insan sakarlığı yahut fiziki mahzur nedeniyle verilmeyen mükafata kıyasla, deneyi yürüten kişinin kasıtlı olarak vermediği mükafata yaklaşmadan evvel daha uzun müddet bekledi.”
“Dolayısıyla, köpekler deneyi düzenleyen kişinin kasıtlı ve kasıtsız aksiyonlarını ayırt edebildi.”
Cumhuriyet
