Covid-19’a karşı geliştirilen birinci iki aşıdan olan Oxford-AstraZeneca aşısının kullanımı, kimi ülkelerde, kanda pıhtılaşma yaratıp derin damar tıkanıklığı ve Akciğer Embolisi üzere hastalıkların riskini artırıyor olabileceği kuşkusuyla süreksiz olarak durduruldu.

HANGİ ÜLKELER AŞININ KULLANIMINI ASKIYA ALDI?

Ortalarında Norveç, İzlanda, Danimarka, Hollanda Bulgaristan, Tayland ve İrlanda’nın bulunduğu bir dizi ülke, aşının uygulanmasını süreksiz bir müddetle askıya aldı.

İtalya, Avusturya, Estonya, Letonya, Lüksemburg ve Litvanya’da da, aşının 17 ülkeye dağıtılan 1 milyon dozluk bir kısmının uygulanması askıya alındı.

Ancak Fransa ve İngiltere dahil bir çok ülkede AstraZeneca aşılaması devam ediyor ve İngiltere hükümeti aşının inançlı olduğunu söyleyerek halkı aşılanmaya çağırıyor.

Avustralya’da ise Başbakan ve Sıhhat Bakanı aşılamanın durdurulmayacağını, aşının bu problemlere yol açtığına dair ispat bulunmadığını söylediler.

Dünya Sıhhat Örgütü de (WHO) aşılamayı durdurmayı gerektiren bir bilgi bulunmadığını ve aşılamaya devam edilmesinin hayati ehemmiyet taşıdığını söylüyor.

ARGÜMAN NE?

AstraZeneca aşısının kanda pıhtılaşmaya yol açıp, derin damar tıkanıklığı olarak da bilinen ven trombozunu ve akciğer embolisini tetikliyor olabileceğinden kaygı ediliyor.

Kanda oluşan pıhtılar vakit zaman, en çok da bacakta damarların tıkanmasına yol açarak kan dolanımını mahzurlar ve sıkıntılara yol açarlar. Bacaklar, kalça, kasık ya da kollarda bu tıkanıklıkların ortaya çıkışıyla kendisini gösteren bu hastalığa halk ortasında Damar Tıkanıklığı, tıp lisanında ise Derin Ven Trombozu deniliyor.

Bu pıhtılardan biri sabit bir yerde durmayıp bedende gezebilir ve bir organa kan gitmesini engelleyebilir. Buna da emboli deniyor. Akciğer embolisi ise pıhtının kalbe ya da ciğerlere giden damarlardan birini tıkaması durumunda ortaya çıkan sıhhat meselesine verilen isim.

Akciğer embolisi ciğerlerdeki oksijen seviyesini etkileyebileceği ve akciğerlerde hasara yol açabileceği için çok tehlikeli ve mevt riski de taşıyan bir durum. Belirtileri ortasında baş dönmesi, göğüste ağrı, teneffüs zahmeti ve öksürük olabilir.

Kan pıhtılaşmasını önlemenin en tesirli yolları, çok kilolu olmamak, etkin bir hayat sürmek, kâfi su içmek, sigaradan ve uzun müddetler oturup kalmaktan kaçınmak.

Getty ImagesAstraZeneca aşısının inançlı olduğunda ısrarlı, hadiselerin olağan seviyenin bile altında olduğunu söylüyor

ASTRAZENECA NE DİYOR?

Bir dizi ülkenin aşılamayı askıya alması üzerine pazartesi günü bir açıklama yapan AstraZeneca, aşısının inançlı olduğunda ısrar etti ve kimi datalar paylaştı.

Şirket AB ülkeleri ve İngiltere’de toplam 17 milyon bireye AstraZeneca aşısı vurulduğunu ve aşılananlar ortasında 15 derin damar tıkanıklığı ile 22 akciğer embolisi olayının görüldüğünü söylüyor.

AstraZeneca bu sayıların, “aşı olmamış bu büyüklükte bir nüfusta olağan şartlarda ortaya çıkması beklenen olaylardan çok daha düşük olduğunu”, ayrıyeten “diğer Covid-19 aşılarının uygulandığı insanlarda görülen olaylarla birebir seviyede olduğunu” söylüyor.

AstraZeneca’nın sıhhat sorumlusu Ann Taylor “Salgının tabiatı, tek tek hadiselerin dikkatleri üzerine toplamasına yol açtı. Biz kamu sıhhatini gözetmek gayesiyle, aşılama sürecinde ortaya çıkan sıkıntıları bildirme konusunda, lisans almış ilaçlar için yürütülen standart uygulamanın çok üzerinde bir titizlik gösteriyoruz” diye konuştu.

Taylor, aşının kimi partilerinde kalite sorunu olup olmayacağı kaygısıyla ilgili olarak ise, Avrupa ve dünyanın geri kalanına dağıtımı yapılan çeşitli parti aşılardan hiç biri ile ilgili olarak “kontrol edilip doğrulanmış” bir kalite sorunu olmadığını söyledi.

Pazartesi günü itibariyle bu testlerin hiç birinden kaygı verici bir sonuç gelmiş değil.

İNGİLTERE VE AB İLAÇ KONTROL KURUMLARI NE DİYOR?

Toplam 24 milyon kişinin aşılandığı ve 11 milyon doz ile Avrupa’da AstraZeneca aşısının en çok uygulandığı ülke olan İngiltere’de ilaç ve aşıların inançlı olup olmadığını denetleyen kurum, bugün bir açıklama yaparak eldeki dataların, aşının kan pıhtılaşmasına yol açtığına işaret etmediğini söyledi.

İlaç ve Sıhhat eserleri Kontrol Kurumu’nun aşı güvenliği sorumlusu Dr Phil Bryan “Verileri yakinen kıymetlendiriyoruz. Ama ne kadar çok sayıda aşı yapıldığı ve olağan şartlarda kan pıhtılaşması hadiselerinin seviyesi hesaba katıldığında, bilgiler aşının bunu artırdığını göstermiyor” diye konuştu.

Avrupa İlaç Kontrol Kurumu EMA da kan pıhtılaşması olay bildirimlerinin incelendiğini, fakat aşının yararlarının risklerinden çok daha yüksek olduğunu kaydetti.

EMA da 10 Mart itibariyle AB ülkelerinde (İngiltere artık AB dışında) toplam 5 milyon AstraZeneca aşısı vurulduğunu bunlar ortasında yalnızca 30 kan pıhtılaşması hadisesi bildirildiğini açıkladı.

HOLLANDA HÜKÜMETİ HANGİ TEDBİRLERİ ALIYOR??

AstraZeneca aşılamasını durduran ülkelerden Hollanda’da hükümet, bu kararı, Danimarka ve Norveç’den gelen olası yan tesir bildirimleri üzerine önlem olarak aldığını bildirdi.

Hollanda ilaç güvenliği kurumu PCL tarafından yapılan açıklamada Hollanda’da da aşının yan tesiri olma ihtimaliyle 10 rahatsızlık hadisesi bildirildiği kaydedildi.

Sıhhat Bakanı Hugo de Jonge “Aşı konusunda rastgele bir kuşkuya yer bırakamayız. Her şeyin gerçek gittiğinden emin olmamız lazım, o nedenle şu anda durdurmak en doğrusu” diye konuştu.

Bakan de Jonge aşılamanın süreksiz olarak durdurulduğunu ve bir iki haftadan daha uzun sürmesini beklemediklerini de ekleyerek “Bu berbat devri geride bırakmak için aşılamaya gereksinimimiz var” dedi.

Hükümetin bu kararı Hollanda aşılama kampanyasını aksatacak.

12 milyon AstraZeneca aşısı sipariş etmiş olan Hollanda’da önümüzdeki iki hafta içerisinde 300 bin aşılama için randevu yapılmıştı.

UZMANLAR NE DİYOR?

Oxford aşı kümesinden Profesör Andrew Pollard bugün verdiği mülakatta, Covid’in büyük bir risk olduğunu ve aşının hayat kurtardığını vurgulayarak buna karşılık İngiltere’deki bilgilerin, kan pıhtılaşması hadiselerinde bir artışa işaret etmediğini söyledi.

“Normal vakitte İngiltere’de ayda 3 bin kan pıhtılaşması olayı görülür. Münasebetiyle bu nüfusa aşılama yaptığınızda elbette bu kan pıhtılaşmaları olmaya devam edecektir. Bunların her birinin aşıyla ilintili olup olmadığını ayırt etmek gerekir” diyen Pollard Finlandiya’da yapılan çok titiz bir çalışmada kan pıhtılaşması riskinin artmadığı sonucuna varıldığını da ekledi.

Pollard buna karşılık aşılama yapılmadığı takdirde bu yıl içerisinde onbinlerce kişinin daha Covid’den ölmesi tehlikesine dikkat çekti.

“Avrupa’da bir dizi ülkede olayların tekrar artmaya başladığı görülüyor. İtalya, Fransa, Almanya ve Polonya’da hadiselerde yeni tırmanışlar var. O nedenle aşılama konusunda külfet yaşamamamız hayati değer taşıyor. Bir yanda çok büyük olduğunu bildiğimiz bir Covid riski başka tarafta ise datalara nazaran şu ana kadar sorun değil üzere görünen bir durum var” dedi.

Avustralya’daki Queensland Teknik Üniversitesi’nden Profesör Gerard Fitzgerald da, AstraZeneca aşılamasını durduram ülkelerin büyük bir temkin gösterdiklerini ancak kan pıhtılaşmasının aşıdan evvel de yaygın bir sıhhat sorunu olduğunu unutmamak gerektiğini söyleyerek bu görüşü destekledi.

“Mesela ABD yetkilileri her yıl bu ülkede 60 ila 100 bin kişinin akciğer embolisinden öldüğünü bildiriyor. Bunlar ayrıyeten yaşlılar ve kronik hastalıkları olan yani aşılamada öncelikli kümelerde daha yaygın hastalıklardır.”

Fitzgerald ayrıyeten şu ana kadar dünyada 2,5 milyon insanın Covid-19’dan hayatını kaybettiğini, hala her gün 8 ila 10 bin kişinin öldüğünü hatırlatarak “Bazı riskleri de boyutlarına nazaran göze almak gerekebilir” dedi.

Şu ana kadar dünya çapında toplam 320 milyon civarında insan üretilen çeşitli aşılarla aşılanmış bulunuyor.

Cumhuriyet