Ne ki vücut? Deri, zar, kabuk? Hangisi? Kafka’nın “Dönüşüm”de bir sabah böcek olarak uyandırdığı Gregor Samsa’nın kabuğu mu, üzerinde böceklerin dolaştığı ağaç gövdesini saran kabuk mu? Sahi, vücut ne? Taşıt? Makine? Bir sabah uyanıp kendinizi programlanmış bir makine olarak bulsanız ne yaparsınız, programlanmamış olsanız ne?

“Dünyayı yönetenler sadece zihinlerimizi değil, artık vücutlarımızı de çok yoruyor sevgili Franz.” Bu alıntı II. Dünya Savaşı çağında, hem düşünsel eserlerle nizama karşı gelen hem de gündüz hamal olarak çalışıp akşam çeviriler yaparak, dersler vererek yalnızca çay ve ekmek kazanıp bir başına konut geçindiren Milena’nın, Kafka’ya yazdığı (olmayan) mektuplardan. Başta Kafka’nın mektupları olmak üzere, Milena Jesenská’nın yaşamöyküsüne, yazdığı yazılara ve yaptığı çevirilere bakılarak düşlenen, düşünülen, kâğıda düşülen mektuplar bunlar. Ben “Sevgili Milena” oyununda, özverili bir fizikî ruhsal başarımla, Meltem Cumbul’un vücuda harekete aktardığı, vücutla hareketle taşıdığı.

VAR OLMAK İLE VAR KALMAK

Aşk, arkadaşlık, yoldaşlıktan öteki, varoluşa ait sorular soran bir oyun Ben “Sevgili Milena”. Karşılıkları, var olmak ile var kalmak geçişmesinde aramamızı imleyen. Vücut, hareket, ses, görüntü, müzik başta olmak üzere birçok etmenin kelam konusu olduğu, daha doğrusu olmazsa olmayacak olduğu oyun için, bir meydan okuma da denebilir. Bu meydan okuyuş, karşısında çalışkan, dinç olsun istediği seyirciyi yeniden de gözetmekte. Makineleşmiş nahoş vücudun sahnedeki -izlemesi zorlayıcı- gündelik devinimlerindeki sertliği, oyun boyunca perdede dönen, salt var olmanın keyfini sürerek ormanlarda dolaşan hoş vücudu kaydetmiş görüntü ile yumuşamakta örneğin. Orman göğünün tasarlanmış ağlama duvarına düşürülmesine kadar.

MESKENE DEĞİŞEREK GİTMEK

Bugüne dek birçok birincisi hayata geçirerek, bunu daima yaparak paha üreten, açtığı sergilerle Türk sanat izleyicisinin basitçe ulaşamadığı tecrübesi önüne getirip zenginleşmesine imkan veren Sakıp Sabancı Müzesi’nin düzenlediği “Müzede Sahne 2021” şov sanatları günlerinin açılış oyunuydu Ben “Sevgili Milena”. Ayışığı, Boğaz sularında yakamoz şıpırtıları, köprünün ışıkları, İstanbul’un yaz gecesi sesleri, asıl göğün alnına gölgesi düşmüş ağaç gövdeleri ortasında, bu türlü diyeceği çok, yüklendiği ise ağır mı ağır bir oyunla baş başa kalmak tahminen sarsıcı bir tecrübeydi, bu da demek ki değiştirip dönüştürücü bir seyircilik. Eminim, her birimiz konuta değişerek gittik. Sanata evet.

Künye: Meltem Cumbul Studio, Düzenleyen ve Yazan: Bülent Yıldız, Yöneten: Meltem Cumbul, Çeviren: Adalet Cimcoz, Seslendirenler: Meltem Cumbul, Mert Fırat, Hareket Danışmanı: Fatih Gençkal, Canberk Yıldız, Sahne Tasarımı: Harun Antakyalı, Meltem Cumbul, Işık Tasarımı: Cem Yılmazer, Görüntü: Nathan Hendrickson, Ses Tasarımı: Melodika, Müzik Yöneticisi: Eren Aydoğan, Piyano: Eren Aydoğan, Bestekar: Leos Janácek, Oynayan: Meltem Cumbul

Cumhuriyet