Türkiye’de eğitime erişim açısından okulöncesi ve lise eğitimi kademelerinde problemler yaşanıyor. 25-34 yaş aralığındaki genç yetişkinlerin yüzde 41’i ortaöğretim mezunu bile değil.

Türk Eğitim Derneği’nin (TED) niyet kuruluşu TEDMEM tarafından OECD’nin hazırladığı “Bir Bakışta Eğitim 2021” raporunda yer alan 100’den fazla bilgi tablosu ve grafik değerlendirildi.

Raporda yer alan birtakım tespitler şöyle:

– Türkiye’de ilköğretim ve ortaöğretim kademeleri için yapılan harcamaların yüzde 14.1’ini hanehalkı harcamaları oluşturuyor ve bu oran, OECD ortalamasının neredeyse iki katı.

– Türkiye’de 25-34 yaş aralığındaki genç yetişkinlerin yüzde 41’i ortaöğretim mezunu bile değil. OECD ortalaması ise yüzde 15.

– 25-64 yaş aralığındaki yetişkin nüfusun eğitim seviyesi datalarına nazaran ortaöğretim mezunu bile olmayan yetişkin oranı Türkiye’de yüzde 58 iken OECD ortalaması yüzde 21.

– Türkiye’de lisans, yüksek lisans ve doktora seviyesinde eğitim alan yetişkin oranları, OECD ortalamasının hayli gerisinde. Bilhassa yüksek lisans kademesinde Türkiye’de bu oran yüzde 2 iken, OECD ortalamasında yüzde 13.5.

– Eğitime iştirak oranları ülke içinde bölgeden bölgeye farklılaşıyor. Örneğin; Türkiye’de 25-64 yaş aralığındaki yükseköğretim mezunu nüfus oranı Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yüzde 13 iken Ankara’nın da içinde bulunduğu Orta Anadolu’da bu oran yüzde 32’ye ulaşıyor. Ortaöğretim mezunu bile olmayanların oranının yüzde 70’in üzerinde olduğu bölgeler var.

– Türkiye, yükseköğretim mezunu nüfusun istihdam oranının en düşük olduğu iki OECD ülkesinden birisi.

– Türkiye bayan ve erkeklerin istihdam oranları ortasındaki farkın bayanların aleyhine en yüksek olduğu ülkelerden biri.

– Türkiye’de tüm kademeler için öğrenci başına yapılan harcamalar, OECD ortalamasının epeyce gerisinde kalıyor. Bilhassa ilkokul ve ortaokul kademesinde öğrenci başına yapılan harcamalar, OECD ortalamasının neredeyse üçte biri seviyesinde.

– Türkiye, OECD ülkeleri ortasında ilköğretim kademesinde mecburî öğretim müddeti en az olan 4. ülke. Raporda yer alan öğretim müddetleri ve derslerin dağılımına ait datalara nazaran, Türkiye’de ilkokul ve ortaokul için toplam zarurî öğretim müddeti sekiz yılda 6 bin 251 saat iken OECD ortalamasında bu müddet dokuz yılda 7 bin 638 saat.

– Türkiye’de yükseköğretime birinci kere giren öğrencilerin neredeyse yarısı (yüzde 48) ön lisans programlarına başlıyor.

– Türkiye’de devlet okulları ve özel okulların sınıf mevcutları ortasındaki fark, OECD ortalamasına oranla daha çok.

İKİ KADEMEDE MEŞAKKAT

Türkiye’nin eğitime erişim oranları açısından OECD ülkelerinden besbelli biçimde farklılaştığı iki kademe dikkat çekiyor. Bunlar, zarurî eğitime başlangıç kademesi olarak görülen okulöncesi eğitim devri (3-5 yaş) ve mecburî eğitimin bitiş kademesi olan lise eğitimi periyodu (15-19 yaş).

Okulöncesi eğitim devri olan 3-5 yaş aralığındaki eğitime erişim datalarına nazaran Türkiye, en düşük okullaşma oranına (yüzde 39) sahip OECD ülkesi.

Datalara nazaran, 2019 yılı için OECD ülkelerinde çoklukla 6-14 yaş aralığını kapsayan temel eğitimde okullaşma oranı yüzde 99, Türkiye’de ise yüzde 100 olduğu görülüyor. Lakin bu yaş aralığı Türkiye’deki zarurî eğitim sürecinin tamamını kapsamıyor. Türkiye’de, zarurî eğitimin bir kısmına denk gelen 15-19 yaş aralığındaki bireylerin okullaşma oranının (yüzde 69) OECD ortalamasının (yüzde 84) gerisinde kalması, bu yaş kümesi için eğitime erişim konusunda problemler olduğunu gösteriyor.

BAYANLAR MESKENDE

Türkiye’de ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı yüzde 32. Türkiye, bu oranın en yüksek olduğu ülkeler ortasında Kolombiya’dan sonra ikinci sırada yer alıyor. OECD ortalaması ise yüzde 15.

Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin üçte ikisini ise çalışmayan ve iş aramayanlar oluşturuyor.

Bu oran Türkiye’de bilhassa bayanlar için yüksek. Türkiye’de ne eğitimde ne istihdamda olan bayanların oranı, erkeklerin neredeyse iki katı.

OECD genelinde, 18-24 yaş aralığındaki genç nüfusun yaklaşık yarısı eğitimden ayrılıyor. Türkiye ise yüzde 62’lik oranla 18-24 yaş aralığındaki genç nüfusun eğitimden ayrılma seviyesinin en yüksek olduğu ülkelerarasında bulunuyor. Türkiye, bu nüfusun istihdama geçiş oranının ise en düşük olduğu (yüzde 29) ülkelerden biri.

Cumhuriyet