Netflix’te yayımlanan “Bir Başkadır” dizisinde kısımların kapanışında piyanist Ferdi Özbeğen’in 1983 yılında Şan Tiyatrosu’nda verdiği konserin imajlarına yer verildi.
Özbeğen 40 kişilik orkestrasıyla Şan Tiyatrosu’nda sahne alıyor.
Gazeteci Ali İstek Türker’in sanatkarın vefatından kısa bir müddet evvel Ferdi Özbeğen’in hayatını anlatan bir kitap çalışma hazırladı. Kitap, Özbeğen’in ağzından yazıldı.
Aykırı’da yer alan habere nazaran, “Şöhret Dediğin” isimli kitapta Ferdi Özbeğen, Şan Tiyatrosu’nda verdiği konserlerin kıssasını şöyle anlatıyor:
“O vakitler İstanbul’da konser verecek hoş ve büyük salonlar vardı. Başta Atatürk Kültür Merkezi ve Şan Tiyatrosu. Bir devlet kurumu değildi, lakin Şan Tiyatrosu olağandışı ilgi görüyordu. Merhum Hâkim Bostancı’nın teşebbüsüyle müzikaller ve misal yapımlar heyecan verici kalabalıklar yaratıyordu. Şan Tiyatrosu böylece ulu bir Kültür Merkezi olmuştu.
EĞLENDİRİCİ PİYANİSTLER KÜÇÜMSENİYORDU
Müzikallerin ağır bastığı bu ortamda Şan Tiyatrosu’nda konser vermek için çok istekliydim. Ancak yaptığım müzik çeşidi konsere uygunsuzluğunu çıkarıyordu karşıma. Örneğin periyodun entelektüelleri ‘eğlendirici piyanistleri’ küçümsüyordu. Ortada kalan eğlendirici piyanistler ismine bu komplekse kapılmalı mıydım bilemiyorum.
Bunları düşünürken Marmaris Martı Otel’deydim. Yazları bir-iki ay gidip kalıyordum orada. Sahibi Halit Narin’de bana ıskonto yapıyordu. İstanbul’un ne kadar kalburüstü kodamanı varsa Martı’ya gelirlerdi.
1980-1983 ortası yıllar, İstanbullular daha güneyi keşfetmemişlerdi. Martı Otel’in yıldızı parlıyordu. İlginin bir öteki sebebi de Marmaris Festivali’ydi.
‘FERDİ HERHALDE AKLINI OYNATTI’
Şan Tiyatrosu’nun işletmecisi Hükümran Bostancı, yardımcısı Mustafa Oğuz ve takımın başka çalışanları, Marmaris Şenliği’ni yaparken Martı Otel’de kalıyorlardı. Bir sabah kahvaltı ortamında Hâkim Bostancı’ya konser planımı açıkladım. Şan Tiyatrosu’nda seri konserler vermek istiyordum. Hedefim sıradan değil senfonik bir orkestrayla sahneye çıkmaktı. Hatta devlet senfoni orkestrası müzisyenlerinden yararlanmaktı. Niyetlerimi aktardıktan sonra bir sessizlik oldu. Bu sessizlik ve Egemen’in yüzündeki tabir güya bir an önce oradan gitmemi emrediyordu. Sorasında kulağıma gelenler değişikti.
‘Ferdi herhalde aklını oynattı’ demişler.
Yaz bitti, kış dönemi başlayacak. Rana Cabbar ben dayımın oğludur ve çok bedelli bir tiyatro sanatkarı Sait Hop Sait isimli bir müzikalin idaresini vermiş ona Hâkim. Ancak zahmetler var, takım kurulamıyor, provalar aksıyor ve koca Şan bir türlü açılamıyor.
Bunları almış bir niyet. Karalan bağlamışlar. Şimdilerde menajerlik yapan Lisa Tüna bu karamsar tabloyu dağıtmak için benim teklifimi hatırlatmış Hükümran Bostancı’ya. Olur mu, olmaz mı tartışmaları yaparken bana telefon açtılar. Benim de bu Sait Hop Sait projesinden haberim yok, bir anda kanımın donduğunu hissettim. Büyük bir şaşkınlık içindeyim.
‘Osman’la bir konuşayım sizi arayacağım,’ dedim. Kendimi rüyadaymış üzere hissederken Osman’ı aradım ve ‘merak etme, hallederiz’ dedi. Osman İşmen, çabucak kırk kişilik bir orkestra kurmanın hazırlıklarına başladı. Altyapı enstrümanlarının yanında yirmi bir adet keman ekledi. Telefon trafiğiyle ilgiler kuruldu.
Ve provalar başladı. Tereyağından kıl çeker üzere her şey yolundaydı.
Konserlerin başlama tarihini tespit ettik, ilanlar hazırlanmaya başlandı. Ancak işe inançları yoktu. Bu nedenle önemsemez bir davranış içindeydiler. Ben de hayatım da hiç yapmadığım bir işe kalkışmıştım.
İçim titriyordu. Bir alamete binmiştik, nereye gittiğimizi bilmiyorduk.
Masrafları kısarken ‘dekor mekor yapamayız’ dediler.
Ben de ‘Yapmayın siyah bir perde çekin’ dedim.
Siyah perdenin sonra sahnede sabit olduğunu öğrendim. Orkestranın nizamlı oturması için setler gerekiyordu. Kuliste oda problemi yaşandı, müzisyenler üst üste neyse Osman’ın takibiyle taşınmalar ve yeni elemanlar, sahne kurulmuştu. Piyanoyu çalıştığım lokalden getirmiştim, kuyruklu süper bir piyanoydu ve akordu kendim yaptırmıştım.
Provaların sonuna gerçek benden kaç para istediğimi sordular.
‘PARA İSTEMİYORUM, YALNIZCA ORKESTRANIN PARASINI VERİN’
Ben de ‘Para mara istemiyorum yalnızca orkestranın parasını verin’ dedim. O günkü parayla müzisyen başına ikişer, üçer bin lira bir fiyat düşüyordu.
Mozart, Beethoven çalan müzisyenler Ferdi Özbeğen’e eşlik edeceklerdi, bana güvenmiyorlardı.
Ancak profesyonel hisler içinde bunu pek başıma takmadım, önümüzdeki provalarda ne yapacağımı biliyordum. Gala cuma gecesi yapılacaktı. Pazartesi aletler kuruldu ve alt yapı enstrümanlar geldi.
Piyano, bas gitar, davul ve perküsyon üzere aletleri duyduk evvel. Sonraki üç gün yaylılar başta olmak üzere orkestranın büsbütün provaları bitirdik. Ben provalar boyunca sıradan bir müzikçi edasıyla, müzikleri mırıldandım. Müziklerde temel sesimi onlara duyulmamıştım.
Bu bir taktikti… Nasıl bir taktikse. Bunun ismi biraz uyanıklıktır.
Hakikaten Osman İşmen’e demişler ki;
‘Yahu nedir bu, bu sesle mi okuyacak?’ Osman da demiş ki;
‘Merak etmeyin daha iyi okuyacaktır, ben onu tanırım.’
Osman benim yaptığım hilenin farkındaydı. Buradaki gizem şudur: Bir sanatçı olarak provalarda bütün gücünüzü gösterirseniz, konser sırasında birebir gücü sergileyemezseniz orkestra size gerçek çalmaz. İşte, bu nedenle provalarda kendimi sakladım. Olağan uzun yıllar birlikte çalıştığın orkestrayla bunu yapmana gerek yoktur. Yılları aşan müzikal paydaşlık kıymetli bir ambiyans sağlamıştır.
Orkestrayla ahenk değerli olduğu kadar sahnenin görselliği ve programın akışı da çok değerliydi Allah’tan benim bu hususta da gördüklerime dayalı bildiklerim vardı. Her yıl Paris’e giderdim. Paris’in dünyaca ünlü Olympia sahnesinde Jilber Bequed Serge Regiani üzere dünyaca ünlü usta yorumcuların konserlerini izlemiştim. Onların formatın birebirini Şan Tiyatrosu’nda uyguladım.
Perde açılmadan evvel salonun ışıkları sönüyor ve orkestra birinci kesimini enstrümantal olarak icra ediyordu. Müzik bitip perde açıldığında seyirciler orkestrayı alkışlıyordu. Sonrasında salonun ve sahnenin ışıkları kısılıyor ve ben Olympia’dan aldığım alıntılarla ufak bir spot ve takip ışığıyla sahneye çıkıyordum. Birinci şarkıyı sabit bir mikrofonla söylerken ellerimi kullanma imkânı buluyordum.
Alana 2-0 galip çıkmıştık. Sanatkarın sanatkardan etkilenmesinin keyifli bir sonucuydu. Orkestranın sesinden diğer hiçbir şey duymuyor ve görmüyordum. Seyirci tarafında yalnızca karartılar oturuyordu. Salonda hiçbir ses yoktu. İçime bir kurt düştü.
‘Beğenmediler herhalde’ dedim. Protestoyla karşılaşabilirdim.
Yenilikti yaptığım, bir imtihandı. Türkiye’de birinci kere yapılıyordu.
KEMANCILAR ARŞELERİYLE SEHPALARINA VURUYORDU
Allah’tan bu birinci adımı müzikseverler bağırlarına bastı. Birinci kesim bittikten sonra alkışlar bir gök gürültüsü haline dönüşmüştü. Bu moralle birinci müzik, ikinci müzik derken birinci kısmı selametle bitirdik. Orkestraya da alışmıştım. Müzik bitimlerinde kemancılar arşeleriyle sehpalarına vuruyorlardı. Bu onların alkışları demekti. ‘Tamam, orkestrayı tavladık’ dedim içimden.
Alkışlar beni çok keyifli etmişti, fakat salon dolu değildi. Birinci konserime beş yüz kişi gelmişti. Kâfi değildi benim için. Bu salonun yansıydı salonu doldurmamız gerekiyordu. Konserin birinci günü kulise Hürriyet gazetesi muhabirlerinden Hami Alkaner gelmişti. Konseri dinlemişti. Kendisinden takviye istedim. Benim bu teşebbüsüm o güne kadar hiçbir gazete de haber geçmemişti. Hami Abi, kuliste bir fotoğraf çekti ve sonraki günkü Hürriyet’in art sayfasında büyük bir haber ve küçük bir fotoğraf olarak yayınlandı. Cumartesi günü geldi o gün matine suare yapıyoruz… Matine bin iki yüz kişi oldu. Suare ise üç yüz sandalye ilavesiyle bin beş yüz sayısına ulaştı.
HERKES ŞAN KONSERLERİNİ KONUŞUYOR
Konserlerim sonraki haftada devam etti ve on iki kez sahne aldım, Şan Tiyatrosu’nda. Büyük bir sükse yaratmıştım. Konserlerdeki muvaffakiyetim yazılı basında sonra sayfa sayfa yer aldı.
On üçüncü gün oldu, Hükümran Bostancı büyük bir keyif içinde konserlere devam etme niyetini söyledi.
Ben de kabul etmedim. Zira bu başarıyı tadında bırakmak istiyordum. Seneye tıpkı sayıda bir sefer daha yapmanın faydalı olacağı inancındaydım. Esasen para pul almıyordum. Merhum Egemen’in bütün ısrarlarına karşı çıktım. Süksemi bir yıl sonraya taşımak en akılcı yoldu. Ben de bunu yapmıştım.
KONSERLERİME GELEMEYEN HAYRAMLARIM İÇİN 1 LİRA YAPMIŞTIM
1982 yılında yaptığım Şan konserleri, lokal çalışmalarımda beni dinlemeye gelemeyen hayranlarımla buluşmama sebep olmuştu. Ben bu konserlerden para almazken bilet fiyatlarının bir lira, on lira üzere fiyatlarla satılmasını istemiştim (bugünün 1 lirası gibi). Böylece dar gelirli memur da gelebiliyordu onların müdürü de.
İkinci konserler serisini yirmi bir gece yaptık. Bu seriye inanılmaz talepler geldi. Millet izdiham halinde camlar çerçeveler kırılıyordu. Bu yüzden Şan Tiyatrosu’nun gişesinin yerini iki sefer değiştirmek zorunda kaldılar. Bana gelen çiçekler giriş kapısından caddeye kadar taşıyordu.
Ekim ajanda kış başında yaptığımız konserler çok başarılı geçti diye Mayıs ayında da tekrarlamaya karar verdik.
Bir yıl içinde iki kere konserler dizisi yapmak ne kadar hakikat olacaktı?
Bu tasayı içimde taşırken, İstanbul’da tahminen on konserlik bir diziyi gerçekleştirdik. O yıl Mayıs ayında çok önemli sıcaklar yaşanıyor, klima falan hak getire bu sebepten son konserlerim başarısız geçmişti. Lakin üç kısım halinde yaptığım Şan Konserleri meslek hayatımın en gurur verici olayıdır.
Bana maddi olarak katkısı olmamıştı, ancak kıymeti yoktu. Son konserlerde orkestraya kırk tane smokin ceket yaptırdım. Mavi gömlek ve papyonları da ek ederek müzisyenleri giydirmiştim, lakin aslında kendimi ödüllendirdim.”
Cumhuriyet
