Direktör Serdar Kökçeoğlu’nun “Mimaroğlu” belgeseli, şenlik seyahatinin akabinde dijital platform MUBI’de yayımlandı. Birden fazla insanı hatta Kökçeoğlu’nu da 90’lı yıllarda Cumhuriyet’te yazdığı yazılarla etkileyen İlhan Mimaroğlu’nun ve eşi Güngör Hanım’ın izini süren belgesel, İstanbul Sinema Şenliği ve Antalya Altın Portakal’dan mükafatla dönmüştü.

İlhan ve Güngör Mimaroğlu, 60’ların başında İstanbul’dan yola çıkar ve New York’a giderek yeni bir hayata başlar. İlhan, avangart sanata olan ilgisinin sonucunda elektronik müziğin gelişmesinde rol alarak ismini çağdaş müzik tarihine yazdıracak, Güngör ise sokakları kasıp kavuran özgürlükçü hareketlerde en ön sıralarda saf tutacaktır. Mimaroğlu, birçok açıdan birbirini tamamlayan iki ruhun kıssası…

Lakin “Mimaroğlu” bildiğimiz belgesellerden değil, İlhan Mimaroğlu’nun 40 yıl boyunca kendi çektiği ve hiçbir yerde yayımlanmamış 8mm ve dijital imgeler üzerinde, tekrar kendi müzikleri yer alıyor. Bu sırada İlhan ve Güngör Mimaroğlu’nu anlatan konuşmacıların hiçbirini görmüyoruz. Sırf belgesel sonunda Güngör Hanım ve oğlu Rüstem Batum ekrana geliyor. Konuşmacılar ortasında İdil Biret’ten gazetemiz müellifi Konutun İlyasoğlu’na birçok isim de var. Belgeselin direktörü Kökçeoğlu ile konuştuk.

‘HAYAT HİÇ KOLAY OLMAZDI’

– İlhan Mimaroğlu hayatta olsaydı, bu belgeseli çekerken onunla neleri konuşmak isterdiniz?

“İlhan Mimaroğlu kendisi hakkında bir belgesel yapılmasına ne derdi” sorusunu onu yakından tanıyan insanlara sorma talihim oldu. Genelde şu karşılığı aldık: Sinemayı çok sevdiği için bir baht verebilirdi lakin direktör için imal boyunca hayat hiç kolay olmazdı… Neyse ki onun ruhuna, sanatına mümkün olduğunca sadık kalan bir iş yapmaya çalıştık. Onunla ne konuşurdum diye düşünüyorum, pek müzik konuşacağımızı sanmıyorum. Minimalist müziklerden nefret ettiği için, mesela benim The Necks kümesine aşkımı çok sert karşılardı diye düşünüyorum. Sinema konusunda daha iyi anlaşırdık, saatlerce Billy Wilder konuşabilirdik. Nadiren gece bir yakınlarında kaldığında şayet meskende müzik arşivi varsa, sabaha kadar oturur, bilmediği plakları dinlermiş. Karşısında oturup çaldığı plaklar üzerine yorum almak nefis bir belgesel olabilirdi.

– Güngör Mimaroğlu’yla konuşurken sizi etkileyen özellikleri oldu mu?

Güngör Hanım beni hayatımda en çok etkileyen insanlardan biri oldu. Başlangıçta ana yapımcım Dilek Aydın’a, Güngör Hanım’a da sinemada yer vereceğimi, onu bir anlatıcı olarak araçsallaştırmak istemediğimi söylemiştim. Lakin araştırmacımız Elif Dizdaroğlu ile birlikte onun Moda’daki meskenine ziyaretlerimiz arttıkça projeyi büsbütün çift ve hatta aile üzerine kurmaya karar verdim. Güngör Hanım fevkalade bir hayat tecrübesine sahip. Yoko Ono ile New York sokaklarında yürümüş, İlhan Bey’le bir arada yemekte John Cage’i ağırlamış (hiç kolay olmamış Cage’i şad etmek), 68 yazını Paris’te yaşamış bir insan. Cesaretli bir aktivist ancak birebir vakitte çok insancıl birisi, onun insanlara yaklaşımından etkilenmemek mümkün değil.

‘BELGESEL, YARATICI BİR ALAN’

– Bildiğimiz belgesellerden çok farklı. Neden bu sistemi tercih ettiniz?

Sinema yazarlığından geldiğim için yeni bir şeyler denemenin, yapmanın yahut yapmaya cüret etmenin ne kadar değerli olduğunu biliyorum. Belgeselin çok yaratıcı bir alan olduğu çoklukla görmezden geliniyor. Türkiye üzere bir ülkede doküman ve arşiv çalışmaları çok değerli, bu nedenle belgeselciler değerli bir misyon üstleniyor. Ancak bir yandan da çeşidi kurmaca ve deneysel alanlara yaklaştıran, belgeselin gerçeklerden ilham alan bir kıssa anlatma modeli olabileceğini hatırlatan yaratıcı sinemalar de yapılmalı diye düşünüyorum. İlhan Bey’in müziğini de düşününce, biraz yoldan çıkmak bana gerçek gözükmeye başladı… Şanslıydım, zira bayanlardan oluşan olağanüstü bir imal takımı vardı ve ana üretimci Dilek’le birlikte Esin Uslu ve Buse Yıldırım da farklı bir iş yapmamı desteklediler.

‘İNSANLAR ONU CUMHURİYET’LE TANIDI’

– Pandemi nedeniyle belgesel, dijital bir platformda izleyiciyle buluştu. Neden MUBI’yi tercih ettiniz?

MUBI, sinemanın geleceğinde kıymetli bir yeri olacağına inandığım dijital platformlar ortasında beni en çok heyecanlandıranlardan biri. Mimaroğlu’nu platformda görmek istediklerini birinci bana ilettiler ve ben bunu heyecanla üretim grubumla paylaştım. Sinemanın şenlik macerası da Avrupa’daki belgesel şenliklerinde devam edecek. Son olarak Mimaroğlu’nun Cumhuriyet’te yer almasının bizim için çok kıymetli olduğunu eklemek isterim. Pek çok insan, tıpkı benim üzere İlhan Mimaroğlu’nu doksanlı yıllarda Cumhuriyet’te çıkan, New York’tan yolladığı yazılarıyla tanıdı.

Cumhuriyet