Global seviyede yaşanan pandemi, navlun krizi ve iklim krizi üzere etkenlere Türkiye iktisadında bozulan istikrarlar ve dövizdeki yükseliş de eklenince yurttaşın marketlerde karşılaştığı etiket şoklarına kahve de eklendi. Kahve fiyatları yüzde 100 artarak kilosu 55 TL’den 90 TL’ye yükseldi.
Dünyada kahve üretiminin ana merkezi Brezilya. Onu sırasıyla Kolombiya ve Endonezya takip ediyor. Meksika, Fildişi Kıyısı, Etiyopya, Uganda ve Guatemala da üretici ülkeler ortasında. İklim değişikliği nedeniyle Brezilya’da bir müddettir değerli sıkıntılar yaşanıyor. Toplamda 27 bin kilometrekare kahve ekim alanı bulunan ve yılda 2 milyon 595 bin ton üretim yaptığı varsayım edilen Brezilya’da soğuk havanın tesiri ile rekoltenin yüzde 20 düşeceği belirtiliyor. Öteki yandan pandemi ve konteynır krizinin de memleketler arası ticarette fiyatları artırmasıyla kahve çekirdeğinde büsbütün ithalatçı olan Türkiye’de kahve ithal maliyetinde olumsuz şartlar arttı. Fiyatlar bu yıl yüzde 100 artarak 90 TL’yi buldu. Kısa mühlet içinde fiyatların 200 TL’yi bulacağı argüman ediliyor. Bunun yanında karaborsa tehlikesi de gündemde.
GRAMAJ DÜŞTÜ
Kahve fiyatlarındaki artış hem kahve satıcılarına hem de vatandaşların cebine yansıdı. Geçen ramazan ayında görüştüğümüz Eminönü’ndeki tarihi kahvecilerde 72 gramlık kahveler 5 TL’ye satılıyordu. Tezgâhtarlar, yurttaşın kahveden vazgeçmeyeceğini lakin giderek düşen gramajlara alışılması gerektiğini söylemişti. Bugün tıpkı kahvecilerde 56 gramlık kahveler 5 TL’ye satılmaya başlandı.
Küresel piyasalarda yüzde 80’lik fiyat artışı olduğunu söyleyen kahve çekirdeği tedarikçisi Del Fiano Coffee kurucusu Fatih Topuz, bu artışa ek olarak dövizin tesiriyle iç piyasada daha sert bir artış yaşandığını belirtti. Artışta konteynır fiyatlarındaki yükselmenin de tesiri olduğunu söyleyen Topuz, “Ayrıca Brezilya’daki iklimsel şartlardan ötürü 2023’te rekoltenin yüzde 20 daha düşmesi bekleniyor. Artan fiyatlar sebebiyle düşük kalitedeki kahvelere ilgi arttı, zira fiyat artsa da kahveye talep yükselerek devam ediyor” dedi.
Pandeminin tesirleri süreksiz olsa da fiyatlarda bir durulma beklemediklerini söyleyen Coffee Manifesto kurucu ortağı Güvenç Usta ise “Çünkü talep artışı ve iklim şartlarındaki aksiliklerin süreksiz olduğunu düşünmüyoruz” dedi. Kahve ticaretinde de Brezilya’da çiftçilerin adaletli kar sağlayamadığını ve üretimden koptuğunu aktaran Usta, “Üretimin sürekliliği için evvel çiftçi kazanmalı. Fiyat arttıkça tüketicinin alım ölçüsünün düşmesinden korkuyoruz” diye konuştu.
Yıllardır İstanbul ve Ankara’da kahve şenlikleri düzenleyen Dream Sales Machine Lideri Alper Sesli de piyasada ithal ekipmanların güçlü bir pazar hâkimiyeti olduğunu hatırlatarak döviz vurgusu yaptı. Sesli, yerlerin uzun müddet kapalı olması ve bu kapalılık müddetince daima artan maliyetlerin de tesiriyle kahveye gelen artırımların müşterilere yüzde 20-25 oranında yansıtıldığını söyledi. Kahve dükkânlarının da güçlü bir süreç geçirdiğini aktaran Sesli şöyle konuştu: “Biz bunu bildiğimiz için bu yıl 1 Ekim’de Ankara’da ve 7 Ekim’de İstanbul’da başlayacak kahve festivallerimizde markalara bir fiyat artışı yansıtmadık. Halbuki bizim şenlik maliyetlerimiz de yüzde 100 artmıştı.”
Cumhuriyet
