Ordu’nun neredeyse tüm ilçelerinde güç yatırımı ismi altında çeşitli çalışmalar yapılıyor lakin bununla birlikte tabiat büyük ziyan görüyor. Ordu halkı yapılan bu çalışmalara karşıdavalar açıp, aksiyonlar ile çaba ediyor. Mevcut dava süreçleri ve Ordu’daki genel durumu Cumhuriyet.com.tr’ye pahalandıran Ordu Etraf Derneği (ORÇEV) İdare Konseyi Üyesi Coşkun Özbucak, çalışmaların tamamının Ordu’yu talan ettiğini ve yapılan kimi çalışmaların da yasaya ters olduğu söyledi.
“ENERJİ YATIRIMI İSMİ ALTINDA TALAN EDİLİYOR”
Ordu’daki sıkıntıların ülke genelindeki problemlerden bir farkı olmadığını aktaran Coşkun Özbucak, “Denizden derelere, ormanlardan dağlara her tarafta maden ve güç yatırımları ismiyle talan ve yağma yaşanıyor. Fatsa ilçemizdeki siyanürle altın ayrıştırması yapılan alanda ve Korgan ilçesinde HES aksisi uğraşta hareketlenme var. Korgan’da HES için bir proje vardı. Buna dava açılmıştı lakin mahkeme bir arkadaşımızı ilçede yaşamıyor diye ehliyetsiz ilan etti, davadan düşürdü. Öbür kişi de ilgilenmediği için dava kaybedildi” dedi.
“HALK MÜSAADE VERMEDİ”
Özbucak, halkın direnişi sayesinde HES üretiminin engellendiğini belirterek, “Mahallede yaptığımız birinci toplantı anında şirketin derede çalışma yaptığını öğrendik. Çabucak köylülerle çalışma yapılan yere gittik, jandarma çağırdık. Çalışmanın yasadışı olduğunu söyledik. Jandarmaya tutanak tutturduk. Şirketin araçlarını dere yatağından çıkarılmasını sağladık. Bu olay halk için öğretici oldu. Bundan sonra Bayındır HES şirketi altı sefer gelip çalışma yapmak istedi lakin halk müsaade vermedi” dedi.
HES direnişine Ordu’nun farklı ilçelerinden iştirakin olmasının belirleyici olduğunu kaydeden Özbucak, “Şirketin çalışma mühleti dolduğu için tüm gerecini alıp ayrıldı. Halk tek beden olunca muvaffakiyetin elde edileceğine örnek oldular. Birinci günden bugüne birlik ve dayanışma konusunda örnek tavır gösterdiler. Balamir HES 7 yıldır rastgele bir çalışma başlatamadığı için Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ÇED İzleme ve Denetleme Genel Müdürlüğü’ne lisans iptali için müracaat yapıldı” tabirlerini kullandı.
“2013 YILINA DAYANIYOR”
Özbucak, Fatsa’da siyanürle altın ayrıştırma işletmeciliğinin geçmişinin 2013 yılına uzandığını anlatarak şunları söyledi:
“Maden teşebbüsünün birinci gününde maden alanının etraf köylerinde toplantılar yapıldı. Maden alanı girişinde çadır kuruldu. Bir mühlet sonra “bilinmeyen eller” çadırı yaktı. Jandarmanın engellenmelerine karşın halkın büyük direnişleri oldu. Hukukî süreç de sürdürüldü fakat mahzur olunamadı. O devir Bergama örneğini çok anlattık fakat bugün karşı çıkanlar içinde olanlar o vakit sessizdi. Bugün yaşananlar karşısında geç de olsa reaksiyonlar büyüyor.”
“YAPILAN ÇALIŞMALAR YASAYA AYKIRI”
ÇED süreci devam ederken ağaç bölümü yapılamayacağını vurgularayan Coşkun Özbucak, “Altıntepe Maden Şirketi çalışma alanını genişletmek için yeni ÇED süreci başlattı. ‘Halkı bilgilendirme toplantısına katıldık. Şirket çalışanlarıyla salonu doldurmuştu. Yeniden de projenin olumsuzluklarını anlatarak halkı bilgilendirmeye çalıştık. Şu an ÇED süreci devam ediyor. Ağaç kısımları ÇED süreci tamamlanmadan başladığı için yasadışı olduğunu söylüyoruz. Şimdi olumlu yahut olumsuz karar çıkmadı. Bu yüzden yapılan çalışmalar yasaya aykırı” diye konuştu.
“İZİN EVRAKLARI YENİ DEĞİL”
Dernek ismine Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’na çalışma izinin geçerli olup olmadığı ile ilgili iki defa yazı gönderdiklerini belirten Özbucak, “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED İzleme ve Denetleme Genel Müdürlüğün’den gelen iki cevapta da 21.01.2021 tarihin “ek faaliyet müsaade belgesi” mühletinin bittiği belirtiliyordu. Fakat, ÇED süreci tamamlanmadan Fatsa-Ünye Orman İşletme Müdürlüğü, şirketin talebi üzerine ağaç kısmının ihalesini yaparak bölümü başlattı’ sözlerini kullandı.
Özbucak, ihalenin iptali için dava açıldığını ve itiraz dilekçeleri verildiğini söyleyerek, “Ağaç kısmına münasebet yapılan müsaade evrakından kelam ediliyor. Meğer verilen müsaade yeni çalışma alanı için değil, eski yerde düzenleme yapma ve etraf düzenlemesi için. Bu nedenle ağaç bölümünü protesto etmek için hem kesim alanında hem de Fatsa Orman İşletme Müdürlüğü önünde reaksiyonumuzu gösterdik. Lakin Altıntepe Maden Şirketi tarafından köylülere ve ORÇEV’e basın açıklaması yapmak ve ağaç kesim çalışmasını engellemekten soruşturma açıldı” dedi.
“ORDU’NUN 3’TE 1’İ MADEN ALANI OLDU”
Türkiye genelinde ihale edilen 766 maden alanının 19’unun Ordu’da bulunduğunu belirten Coşkun Özbucak, “Karadeniz Bölgesi HES ile öne çıksa da maden çalışmaları hızlandı. Ordu’nun üçte biri maden alanı oldu neredeyse. Fatsa’daki siyanürle altın ayrıştırması büyük işletme bakımından birinci adımdı. Fatsa ve Ünye’de başlayan süreç yeniden Fatsa’nın Ilıca bölgesinden Perşembe ve Gürgentepe ilçelerini kapsayan maden alanı ihale edildi. Bu ihalenin iptali için ORÇEV’in de içinde olduğu Ekoloji Birliği ve çeşitli derneklerle dava açtık” diye konuştu.
“TESİS NEDENİYLE SULAR KİRLENDİ”
606 maden alanının daha sonrasında ihale edildiğini kaydeden Coşkun Özbucak şunları ekledi:
“İhalelerin iptali için açılan davada yer aldık. Ordu’daki dokuz alan Altınordu, Ulubey, Kabadüz ve Mesudiye ilçelerimizi kapsıyor. Bu ihalelerden başka Gürgentepe ilçesinde yeni maden alanı ihale evresine geldi. Ayrıyeten Ordu’nun en büyük ırmağı olan Melet Irmağı kenarında Kabadüz ilçemizde maden arıtma tesisi var. Bu tesis nedeniyle Ordu’nun suyunun temin edildiği Melet Irmağı kirlendi. Burası için de dava açtık. Şu an çalışmıyor. Birebir şirket bu kere Turnasuyuı Irmağı’nı etkileyecek yeni alan çalışması başlattı. Bunu da takip ediyoruz. ÇED sürecine müdahale edeceğiz.”
“KARADENİZ DENİLİNCE AKLA HES GELİYOR”
Tüm derelerde ya HES yapılıyor ya da HES projesi var diyen Coşkun Özbucak, “Ordu’da da birinci HES’lerle uğraş etmeye başladık. Karadeniz denilince akla HES geliyor. ORÇEV olarak sorun nerede ise, halka bilgi veriyoruz. Halk katılmadığı sürece başarılı olamayız. Melet Irmağı ve yan kollarında HES’ler yapıldı. Buralarda yerleşim yerleri olmadı için mahzur olunamadı. Korgan’da olduğu üzere yerleşim yerleri olan yerlerde anında müdahale edilebiliyor. Turnasuyu Irmağı üzerinde de HES yapılmak istendi üç kere hem yargı yoluyla engellenirken halkın yansısı de daima oldu. Turnasuyu Irmağı üzerinde yapılmak istenen HES’in lisansı ÇED İzleme ve Denetleme Genel Müdürlüğü tarafından iptal edildi” dedi.
“NEREDEYSE KUMSAL KALMADI”
Deniz dolgularının Karadeniz otoyolu yapılırken Ordu dıyında tüm vilayetlerde tamamlandığını kaydeden Özbucak, “Ordu denizi kurtardık derken Ordu Büyükşehir Belediyesi projeleriyle kent içinde “denizden alan kazanmak” anlayışıyla denizler doldurulmaya başlandı. Neredeyse kumsal kalmadı. ORÇEV olarak açtığımız davaları kazansak da mahkemelerin “yürütmeyi durdurma” vermediği için dolguların büyük kısmı tamamlandı. Devam ettirilmek istenenleri engelleme çalışmamız devam ediyor” sözlerini kullandı.
“KONUŞULMAYAN BAŞKA BİR SORUN TAŞ OCAKLARI”
Özbucak, taş ocaklarının da tabiata ve hayat alanlarına ziyan veren işletmeler içinde yer aldığını lakin akla en son geldiğini ekleyerek, “Maden ve güç çalışmaları, yol üretimi, deniz dolgusu üzere çalışmalar için olmazsa olmazdır taş ocakları. Her yer köstebek yuvası üzere delik deşik ediliyor. Taş ocaklarında patlayıcı kullanıldığı için ormanların yok edilmesi, tarım topraklarının ziyan görmesi, heyelanların olması yanında su kaynaklarının yok edilmesine neden olmaktadır. Taş ocaklarına yönelik de halkın yansıları büyüyor, davalar açılmasına yardımcı oluyoruz. Reaksiyonlarının duyulmasına dayanak oluyoruz. Ulubey ilçesi Eymür Mahallesinde Altınordu Belediyesi tarafından köyün su kaynağı üzerinde açılmak istenen taş ocağı için ORÇEV ve köylüler olarak dava açtık. Uzman heyeti için 11 bin 500 lira yatırıldı. Eksper heyeti için gün verilmesini bekliyoruz” dedi.
“DOĞAYA YAPILAN HER MÜDAHALE GELECEĞİ YOK EDİYOR”
Yapılan çalışmalar sebebiyle Karadeniz’in her bakımdan olumsuz etkilendiğini söyleyen Coşkun Özbucak, “Adına ne denirse densin, tabiata yapılan her müdahale geleceği yok ediyor. Ordu’da bunu yakından şahidiz. Siyanürle altın ayrıştırması nedeniyle sular kirlendi. Sularda ağır metaller belirlendi. Ormanların yok edilmesinin sonuçları ortada. Karadeniz’in yağış biçimi değişti. Artık lokal ve yok eden yağışlar arttı. Toprak kaymaları nedeniyle Fatsa İslamdağ bölgesinde mahalle taşınmak zorunda kalındı. Dere yatakları kurutuldu ya da kirletildi. Deniz dolguları denizin ekosistemini bozdu. HES’ler nedeniyle denizlere giden alüvyonlar engellendi. Hem balıklara besin gidişi durdu hem de alüvyonlarla kıyıların korunması sağlanıyordu. Bu çalışmaların toplamına baktığımızda iklim değişikliğini artıran özellikte olduğu artık inkar edilemeyen gerçektir” diye konuştu.
Cumhuriyet
