Konuk müellif: Gila Benmayor

Daha evvel “Hamile Haliç II” yapıtı Metropolitan Müzesi’nin koleksiyonuna alınan sanatkarın iki yapıtı böylece dünyanın önde gelen iki müzesinde yer almış durumda.

Elif Uras, yıllar evvel Arka Basel’de karşıma çıktıktan sonra ilgiyle izlediğim bir sanatçı.

En son 2018 yılında Arka Dubai’de bu sanat fuarı için özel olarak ürettiği yapıtlarıyla ve hatta sanatkarın kendisiyle karşılaşmıştım.

“Hamile Helezon”un V&A Müzesi koleksiyonuna alınması üzerine New York’ta olan Elif Uras ile mail üzerinden haberleştik.

V&A Müzesi’nde 2020 Haziran ayında açılması planlanan, fakat iki defa ertelenen “Ortadoğu’dan Aktüel Seramik Sanatı” standı için “Hamile Helezon” ve “Osmanlı Göbeği” isimlerindeki iki yapıtı seçilmiş.

“Mekânda sergilenmiş halde bekliyorlar. Tahminen stant mayıs ayında ziyaretçilere açılır” diyor.

KOLEKSİYONA GİRMEK BENİM İÇİN BÜYÜK ONUR

Victoria&Albert Müzesi seramik alanında global yaklaşımıyla epeyce iddialıymış.

“Uzakdoğu, Çin, Japonya, Kore ve Güneydoğu Asya seramiklerinden Orta ve Yakındoğu seramiklerine, Avrupa seramik tarihinden günümüz sanatına uzanan çok kapsamlı bir koleksiyonları var. Yapıtlarımın hem bu müzede sergilenmesi hem koleksiyona girmesi benim için büyük bir onur” diye konuşuyor.

Standın küratörü, Ortadoğu seramikleri uzmanı Mariam Rosser-Owen, 16. yüzyıl İznik seramik sanatının en iyi bilinen “Haliç” motifinden esinlenmiş “Hamile Helezon” ile “Osmanlı Göbeği”ni birlikte sergilemek istemiş.

“Osmanlı Göbeği” bu stant için İstanbul’daki özel bir koleksiyondan ödünç alınmış.

Pekala, yapıtların enteresan isimlerinin ilham kaynağı nedir?

Elif Uras, bu soruyu şöyle cevaplıyor:

“Haliç motifini araştırdığımda klasik olarak helezon yani spiral biçiminde kullanıldığını fark ettim. Motif padişah tuğrasından esinlenerek tasarlanmış fakat küçük mine çiçekleriyle şık ve kadınsı bir manzarası var. Yapıtlarım bayan vücudu ve örtünme teması üzerinden bu motifi forma giydiriyor. Tıpkı vakitte helezon prensibini de koruyor.”

BAYAN VÜCUDUNA YÖNELİK ATAERKİL TAVRI SORGULAMAK

Yapıtlarına neden “Hamile”, “Göbek” üzere isimler taktığını da merak ediyorum.

“Form ile üzerindeki deseni organik bir halde birleştirmeye çalıştım. Hem ‘Göbek’ serisi hem ‘Hamile’ serisinin vücuda benzeyen nesneleri bu gayretten ortaya çıktı. Bu iki seride desen, bir örtü üzere bayan vücudunu sarıyor. Bu çalışmalarda ‘Doğulu’ bayanın oryantalist imajını sorgulamak kadar bayan vücuduna yönelik kendi ataerkil tavrımızı da sorgulamak istedim” diyor Elif Uras.

Dünyadaki çeşitli sanat fuarlarında, stantlarda ilgiyle izlenen yapıtların art planında bir yanda sanatkarın bu telaşı, öbür yanda siyasalların bayan vücuduyla ilgili atıp tutma alışkanlıklarına reaksiyon var.

Elif Uras, bununla ilgili “Türkiye’de siyasi başkanların bayanın kaç çocuğa sahip olabileceği, kamusal alanda nasıl davranmaları gerektiği hakkında fikir beyan etme alışkanlıkları ne yazık ki çok yaygın. Gebe form, bayan vücudunun ve bayan doğurganlığıyla ilgili tercihlerin siyasal bir söyleme dönüşmesine bir tepki” diye devam ediyor.

Elif Uras, ABD’nin önde gelen bir üniversitesinde hukuk okuduktan sonra sanatta karar kılmış.

“Sanat, hayatımda daima vardı. Hukukun beni birebir formda besleyemeyeceğini anlar anlamaz profesyonel olarak sanata yöneldim” diyor.

İLHAMINI BU TOPRAKLARDAN ALIYOR

Yaklaşık 3 yıl evvel kaybettiğimiz babası Sevgili Güngör Uras’ın kızının kararını hürmetle karşılamakla birlikte önemli bir hukuk eğitiminin mesleğe dönüşmemesi fikrine sıkıntı alıştığını hatırlıyorum.

New York’lu ünlü bir avukat yerine yapıtları müzelere kabul edilen çok iyi bir sanatçı olan Elif Uras, ikinci üniversite eğitimine sanat ile devam ediyor.

New York School of Visual Arts’tan sanat lisansını, Kolombiya Üniversitesi’nden sanat üst lisansını alıyor.

Vakitle fotoğraftan seramiğe kayıyor ve fotoğraflarını üç boyutlu yüzeylere taşımak için İznik Çini Vakfı’nda çalışmaya başlıyor.

Sanatıyla ilgili “Eserlerimi fotoğraf ile heykel ortasında bir yerde görüyorum. Seramik uçsuz bucaksız bir okyanus üzere. Yüzyıllardan beri dünyanın her köşesinde farklı gelenekler ve farklı tekniklerle var olmuş” diyor.

İlhamını çoğunlukla bu coğrafyadan, bu topraklarda 8 bin yıl evvel yaratılmış birinci seramik yapıtlardan, üzerlerindeki desenlerden, Anadolu tanrıçalarının heykelciklerinden alıyor.

Geçen yıl New York’taki Sanat ve Tasarım Müzesi’nde konuk sanatçı programına kabul edilen Elif Uras, New York’un en eski seramik okulunda yeni teknikler öğrenmek için beş yıldan beri torna eğitimi alıyor.

Zira sanat onun için bitmeyen bir seyahat.

Cumhuriyet