Türkiye’den Avrupa Birliği üyesi ülkelere ihraç edilen limon, mandalina ve greyfurt üzere eserlerin zehirli bir husus olan klorpirifos tespit edilmesi nedeniyle incelemeye alındığı ortaya çıktı. Rusya İnsan Sıhhati ve Tüketiciyi Müdafaa Kurumu da geçen ay tıpkı nedenle Türkiye’den mandalina alımını askıya alma kararı vermişti.

Ziraî üretimde kullanılan klorpirifosun, 2016 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı’nın aldığı kararla üretimi ve ithali yasaklanmıştı. Alınan yasak kararına karşın, ziraî üretimde bu toksik husus kullanılmaya devam edildi.

Besin Mühendisi Bülent Şık, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, bu unsurun Dünya Sıhhat Örgütü’nce çocuklar için en ziyanlı 12 toksik husustan biri olarak nitelendirildiği belirtti.

ŞIK: TEK SORUN DEĞİL

Gerçek Gündem’den Sami Menteş’in haberine nazaran; Şık, klorpirifosun AB’de yasak olup Türkiye’de kullanılmaya devam etmesiyle ilgili Gerçek Gündem’e açıklamalarda bulundu.

“Klorpirifos, aslında toksik kullanımına yalnızca bir örnek” diyen Şık, “Tek sorun değil, çok sayıda toksik unsur var ziraî üretimde kullanılan. Elbette bunların bir kısmı besinlerde kalıyor” sözlerini kullandı.

EN TEHLİKELİ 12 HUSUSTAN BİRİ: ÇOCUK VE BEBEKLER AMAÇTA

Üretimde kullanılan kimi hususların insan sıhhatine önemli ziyanlar verdiğini kaydeden Bülent Şık, klorpirifosun, en tehlike 12 unsurdan biri olduğunu kaydetti:

“Toksik unsurlardan kimilerinin toksisitesi çok yüksek, bedene alındığında birtakım organlarda önemli kasvetlere yol açıyor. Klorpirifos, Dünya sıhhat Örgütünce, çocuklar, bebekler için, anne karnındaki bebekler dahil en tehlikeli unsur olarak nitelendiren 12 unsurdan biridir. Çocuklarda hudut gelişimine çok ziyanlı olduğuna ait çok fazla yayın var. Birçok ülkede de bu hususun kullanımı yasak. Avrupa’da yasaklanmasının üzerinde 5-6 yıl geçti.”

TÜRKİYE’DE DE YASAKLANDI LAKİN…

Pekala, Türkiye’de durum ne? Tarım ve Orman Bakanlığının 2016’da aldığı yasak kararına karşın, klorpirifosun kullanılmasının devam etmesi büyük bir çelişki doğuruyor.

Şık, bu durumla ilgili şu görüşlerini aktardı:

“Tarım Bakanlığının sahiden anlaşılmaz bir hali var. 2016’da Avrupa’da yasaklanınca Bakanlık, gibisi bir kararı burada da aldı. Gerçek bir karar. Lakin ne yazık ki Türkiye’de alınan bu türlü kararların yaptırımı yok. Zira o karar incelendiğinde görülecek ki, yasak kararıyla birlikte piyasadan da toplatılması gerekiyor. Tabi prosedüre uygun bir formda de imha edilecekti.

Sorun şurada 2016 yılından sonra piyasada yapılan çalışmalarda, bilhassa ülkemizden giden ihraç eserlerin denetim edildiği, laboratuvarlarda bu unsur tespit ediliyor. Bu şu demek; bu kimyasal husus ziraî üretimde kullanılmaya devam ediliyor. Eserlerde yaygın bir halde çıktığına nazaran; çok yaygın, piyasada geniş bir halde kullanılıyor demek.”

Bakanlığın bu maddeyi toplamadığını belirten Şık, “Benim bu mevzuda başım çok net. Bir bakanlık yetkilisi çıkıp aksini sav edebilir lakin ortaya somut kanıt koyması lazım. Zira bilgiler kullanıldığını gösteriyor” dedi.

TEKRAR HÜR BIRAKILDI

2020 yılına gelindiğinde ise bakanlık yeni bir karar aldı ve klorpirifosun kullanımı özgür bırakıldı.

Bakanlığın bu kararına ait Bülent Şık şunları söyledi:

“Sonra ne olduğunu bilmiyorum lakin Bakanlık geçen yık bir karar aldı. 5 yıl evvel yasakladığı toksik maddeyi tekrar özgür bıraktı. Burada bir çelişki var! Doğrusu yasak olmasıydı. Pekala hangi münasebetle buna müsaade verildi. Bu soru işareti… Doyurucu bir açıklama yok. Problem yalnızca klorpirifos değil, birlikte anabileceğimiz çok fazla toksik unsur var. Bunların üretim sürecinde kullanılmamasını sağlamak gerekiyor. Lakin bunlar kullanılmaya devam ediliyor. Yani bizim marketten pazardan aldığımız eserlerde bu toksik hususların olduğu manasına gelir.”

MEYVELERİ YIKAMAK KÂFİ Mİ

Merak edilen konulardan birisi de, meyve ve sebzelerin yıkanması durumunda bu toksik unsurun temizlenip temizlenemeyeceği…

Besin Mühendisi Şık, bu mevzuyu şöyle açıkladı:

“Her türlü meyve ve zerzevatın yıkanmasını öneriyoruz. Bu kullanılan toksik hususların bir kısmı püskürtülerek uygulanıyor. Bunların bir kısmını yıkayarak gidermek mümkün. Lakin kullanılan toksik hususların değerli bir kısmı, bitkinin sulama suyuna karıştırılıyor, kök vasıtasıyla alması sağlanıyor. Yani yüzeyde değil de direkt bitkinin dokularına geçiyor. Bunu yıkamakla gidermek mümkün değil.”

TAHLİL VAR ANCAK BAKANLIĞIN PLANI YOK

Türkiye’de toksik kullanımının önüne geçmek mümkün. Şık’a nazaran sorunların tahlili var, adresi de Bakanlık!

Bakanlığın agroekolojiyle ilgili bir planının olmadığını vurgulayan Bülent Şık, şunları kaydetti:

“Bu sorunların tahlili yok değil. Mutlak suretle Türkiye genelinde uygulanabilir, agroekolojik yollara Tarım Bakanlığı’nın geçiş yapması lazım. Bununla ilgili plan hazırlanması lazım. Fakat ne yazık ki agroekolojik prosedürler bakanlığın en ufak bir çalışmasında dahi yok. Bu türlü bir sıkıntıları de yok açıkça söylemek gerekirse. Burada deva var lakin siyasi iradenin umursamazlığından ötürü uygulanmadığını vurgulamak gerekir.

Tarımda kullanılan toksik unsurlar herkese ziyan veriyor. Çiftçiler de bu işin mağdurudur. Toksik unsurların birinci ziyan verdiği kesim çiftçi kesitidir. Bunu unutmamak lazım. Hepimiz mağdur oluyoruz bu işten.”

Cumhuriyet