Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’ye en fazla tenkitlerin yöneltildiği alanlardan biri olan insan hakları konusunda yeni düzenlemeleri açıkladı.

Adalet Bakanlığı tarafından “Özgür birey, güçlü toplum, daha demokratik bir Türkiye” vizyonuyla hazırlanan İnsan Hakları Hareket Planı uzun müddettir gündem konusuydu. Son yıllarda hak ve özgürlükler konusu ise Türkiye’nin en fazla tenkide maruz kaldığı alanların başında geliyordu. İnsan Hakları Hareket Planı uzun müddettir iktidar cephesi tarafından, “Cumhuriyet’in 100. yılına girmeye hazırlanan Türkiye’nin temel siyaset belgesi” diye tanımlanıyordu.

“DİLEK VE TEMENNİDEN İBARET OLMAYACAK” DEDİ

Erdoğan, yeni Anayasa tartışmaları, adil yargılanma, tabir özgürlüğü ve hak ihlalleri üzere mevzularda dikkat çeken açıklamalarda bulundu. “Plan 9 gaye, 50 amaç ve 393 faaliyet içeriyor” diyen Erdoğan, İnsan Hakları Hareket Planı’nın “Dilek ve temenni belgesi” olmadığını söyledi.

Pekala yeni açıklanan İnsan Hakları Aksiyon Planı uygulamaya koyulabilecek mi? Hukukçular hususla ilgili Cumhuriyet’e konuştu.

TURGUT KAZAN: ERDOĞAN BENİ HEM KORKUTUYOR HEM GÜLDÜRÜYOR

Duayen hukukçu Turgut Kazan, Erdoğan’ın açıkladığı İnsan Hakları Hareket Planı için, Cumhuriyet’e açıklamalarda bulundu. Mevcut kanunların dahi uygulanmadığını belirten Turgut Kazan, “Erdoğan’ın açıkladığı İnsan Hakları Aksiyon Planı beni hem güldürüyor hem korkutuyor. Gülüyorum zira açıklanan her şey Anayasa’da mevcut. Korkuyorum zira ıslahat türküsü söyleyenlerin ne yaptığını görüyoruz” dedi.

Turgut Kazan’ın açıklamaları şöyle:

“Hukuk bir pahalar bütünüdür temel pahaları topluma kazandıranlar da korkusuz insanlardır. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı İnsan Hakları Aksiyon Planı beni hem güldürüyor hem korkutuyor. Gülüyorum zira açıklananlar Anayasa’da mevcut. Korkuyorum zira ıslahat türküsü söyleyenlerin ne yaptığını görüyoruz. Daima yargı ıslahatı, insan hakları, söz özgürlüğü mevzularına dair kelamlar veriliyor ama uygulamaya bakacak olursak bu kelamların hiçbiri gerçekleştirilmiyor. Erdoğan’ın açıklaması sonrasında yurt dışındaki sermaye ‘Güzel açıklama’ demiştir lakin gerçek bundan ibaret değil.

Bizim Anayasamız temel haklar bakımından pek iyi. Lakin toplantı ve şov hakkı bile bu ülkede uygulanmıyor. Birçok batı ülkesiyle yarışır durumda. Ancak ülkemizde hukukun temel prensiplerini korunacağına dair bir teminatımız yok. Yargı bağımsız değil, birileri ne derse onu yapıyor. Ama Anayasa’da yazana nazaran hareket edilse bu açıklamaların hiçbirine gerek kalmaz.”

SON 12 YIL KUMPASLARLA GEÇTİ

Cumhuriyet’e açıklamalarda bulunan Avukat Serkan Günel, İnsan Hakları Aksiyon Planı’nın somut yansımalarını görmeden tatmin olabilmenin mümkün olmadığını lisana getirdi. Ergenekon kumpasının mağdur avukatlarından Günel, “AKP idaresinde geçen son 20 yıllık devrin bilhassa son 12 yılı malum kumpas davalarından başlayarak hiç de iyi bir örnekler bulunmamaktadır” dedi.

Avukat Serkan Günel’in değerlendirmesi şöyle:

“Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın uzun vakittir beklenen insan hakları hareket planı açıklamalarını bugün herkes üzere basından takip edebildik. Lakin bunun öncesinde hazırlık olarak ne üzere çalışmalar yapıldı bu çalışmalara hangi kurumlar ve şahıslar katkı sağladı bilemiyoruz. Lakin şu an salt içerik bakımından olumlu gelişmeler olduğunu söyleyebiliriz. 11 temel prensip bazında bir açıklama yapmak gerekirse Magna Carta’dan, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Bildirgesi’ne kadar yazılmış temel insan hakları metinlerinden bir uyarlama yapıldığını söyleyebiliriz. Bu hak ve prensipler soyut tabirler olup bunların somut yansımalarını görmeden tatmin olabilmek mümkün değildir. Bu manada AKP idaresinde geçen 20 yıllık periyodun bilhassa son 12 yılı malum kumpas davalarından başlayarak hiç de iyi bir örnekler bulunmamaktadır. Bununla birlikte tutuklama önlemini zorlaştırmaya ve itirazları daha önemli değerlendirmeye ait düzenlemeler ile bayana yönelik şiddete karşı alınan tedbirlerin yakın vakitte sonuçlarını görmeyi umut ediyorum tekrar uzayan ve tahlilsiz kalan yargılamalara ait de kimi somut tedbirlerin düzenleme kapsamında olduğunu görmekteyim. Lakin son olarak söylemek zorundayım ki geride kalan 20 yıllık adalet karnesi zayıflarla dolu olan bir idarenin hem vatandaşlarını hem asıl maksadı olduğunu düşündüğüm yurt dışından gelecek yatırımları etkileyebilmek için öncelikle şu anki mevcut yasa ve mahkeme kararlarını herkesin malumu olan yargılamalarda uygulaması gerektiğini lakin böylece ıslahatlar için de itimat verebileceğini belirtmek isterim.”

TEMEL SORUN YARGI BAĞIMSIZLIĞI

Türk Ceza Hukuku Derneği Lider Yardımcısı Avukat Kazım Yiğit Akalın, açıklanan İnsan Hakları Hareket Planı’nın “Olumlu” olduğunu ancak unsurların uygulanacağına yönelik kuşkularının bulunduğunu lisana getirdi. Ergenekon kumpasının bir başka mağdur avukatlarından Yiğit Akalın, hali hazırda Türk yargısında “Uygulama” probleminin olduğunu, Anayasa’da yer alan toplantı ve şov yürüyüşü hakkının dahi uygulanmadığını belirtti.

Yiğit Akalın şöyle konuştu

“Sayın Cumhurbaşkanı yaklaşık bir buçuk ay evvel Berat Albayrak’ın istifasının akabinde ekonomik ıslahatla birlikte yargı ıslahatını da gündeme getirdi. O denli bir algı oluştu ki ‘devrim’ denebilecek değişiklikler ve yargının meselelerini giderebilecek düzenlemeler olacağını düşündük. Son iki üç yıldır kademe kademe yapılacak aşikâr yargı paketi içerisindeki bir pakettir bu. Dünden bugüne dönüşen ve çok süratli gelişen bir ıslahat mantığıyla değil de uzun vakittir çalışması yapılan paketlerin bütününü bir modülü bu. Elbette olumlu birçok düzenleme var lakin yargının toplum nezdinde tenkide maruz kaldığı konuları bertaraf edecek bir içerik göremedik. Olumlu onlarca düzenleme olduğu görülüyor fakat örnek olarak tutuklama unsuruna ait olarak bugüne kadar bu iktidar periyodunda o kadar değişiklik yapıldı fakat yeniden de uygulanmadı. Husus olarak bizim düzenlemelerimiz makul ve iyi. Ancak uygulamada gereği yerine getirilmiyor.

Örnek olarak toplantı ve şov yürüyüşü çok açık. Şiddet içermeyen her türlü toplantı ve şov yürüyüşü özgür. Lakin bu unsur hiçbir vakit uygulanmıyor. Hem Anayasa hem AİHM’den ihlal kararları çıkıyor mağdurlara ait. Bu ihlal kararlarına karşın tekrar hiçbir şey değişmiyor. Vatandaş yasanın verdiği hakkı kullanamıyor. Bütün meşakkat uygulamada. Biz her vakit söylüyoruz, yargının temel sorunu yargı bağımsızlığıdır. Yargı bağımsızlığı hak ettiği düzeye gelmediği sürece başka yapılacak düzenlemeler çok faydalı olmayacaktır. Uygulamadaki düşüncelerin giderilmesi yargı bağımsızlığına bağlıdır. Şu anda buna ait bir düzenleme olmadı. Başta söylediğim üzere açıklanan düzenleme elbette olumlu lakin uygulamada durum bu türlü değil.”

Cumhuriyet