Getty ImagesUmut yaratan kan testinin denemeleri önümüzdeki yıl başlıyor
İngiltere Ulusal Sıhhat Hizmetleri (NHS) kanserin 50’den fazla tipini daha başlangıcında haber verebilecek bir kan testinin denemelerini önümüzdeki yıl başlatacağını açıkladı. Uzmanlar başarılı olduğu takdirde bunun erken teşhis konusunda bir ihtilal olacağını ve çok sayıda hayat kurtaracağını düşünüyor.
Bir Amerikan şirketinin geliştirdiği Galleri ismi verilen testin 2021’de başlayacak denemelerine birinci evrede 165 bini aşkın kişinin katılması bekleniyor.
Bu birinci kademede testin başarılı olduğu ortaya çıkarsa, NHS denemeyi 2024 yılında 1 milyon kişiyi kapsayacak halde genişletmeyi umuyor.
NHS İngiltere Lideri Simon Stevens erken teşhisin çok insanın hayatını kurtarabileceğini vurguladı.
Denemelerin başlaması bazılarında sevinçle karşılandıysa da birtakım uzmanlar şimdi testin hiçbir denemesi yapılmadığına dikkat çekerek temkinli yaklaşıyorlar.
Kanseri teşhiste kullanılabilecek bir kan testi üzerinde bilim insanları uzun yıllardır çalışıyor lakin kayda kıymet bir ilerleme sağlayamıyordu.
Hakikat ve sağlam sonuçlar verecek bir test geliştirmek çok karmaşık bir süreç ve testin bir bireydeki kanseri tespit edememesi ya da bilakis kanser olmayan şahısta kanser olduğu sonucunu vermesi çok büyük tehlikeler içeriyor.
DENEMELER NASIL YAPILACAK?
ABD’de California merkezli Grail isimli şirket tarafından geliştirilen bu son test, rastgele bir hastalık belirtisi göstermeyen şahısların kanında kanserin yol açtığı moleküler değişiklikleri belirlemek üzere tasarlandı.
Masrafı şirket tarafından karşılanan büyük ölçekli denemelere birinci basamakta 50 ile 79 yaş aralığında 140 bin gönüllünün katılması ve üç yıl boyunca nizamlı test olmaları öngörülüyor.
Denemenin başka bir kolu olarak ayrıyeten, kanser belirtileri gösteren 25 bin bireye de olağan yollardan hastaneye sevkedildikten sonra test yapılması düşünülüyor.
İngiltere’de her yıl yaklaşık 200 bin kişi kanserden ömrünü yitiriyor ve şu anda kanser hadiselerinin fakat yarısı, birinci ve ikinci basamaklarda teşhis edilebiliyor.
Test ile bunun 2028 yılına kadar dörtte üçe kadar çıkarılması ve onbinlerce insanın ömrünün kurtarılması umuluyor.
Kanserin birinci ve ikinci etapta teşhis edildiği bireylerin hayat talihi 5-10 kat artıyor.
Bilhassa pankreas, rahim üzere organlarda gelişen habis urlar çok geç teşhis ediliyor ve bu tedaviyi çok daha güçleştirerek, hastaların hayatta kalma bahtını azaltıyor.
BEKLENTİLER VE TEMKİN İKAZLARI
NHS bu kan testi denemesinin, ülkede kanserde şu anda bir çok yüksek gelirli ülkenin gerisinde olan ortalama 5 yıllık hayatta kalma mühletini uzatmaya katkı sunacağını düşünüyor.
Simon Stevens, “Bu umut verici kan testi kanser tedavisi alanında herşeyi değiştirebiliir ve binlerce kişinin daha muvaffakiyetle tedavi edilebilmesini sağlayabilir” dedi.
İngiltere Kanser Araştırmaları Vakfı da deneme haberini memnuniyetle karşıladığı açıklamasında büyük ölçekli denemelerin, testlerin nitekim başarılı olup olmadığını belirlemekte hayati değer taşıdığını kaydetti.
Warwick Üniversitesi Moleküler Onkoloji Profesörü Lawrence Young da Galler’de yaklaşık 7 bin bireyle yapılan bir denemenin verdiği sonuçların cüret verici olduğunu düşünen uzmanlardan.
Ama Cambridge Üniversitesi’nden Profesör Paul Pharoah üzere birebir alanda çalışan kimi uzmanlar kamu kaynaklarının daha evvel gereğince denemesi yapılmamış bu çeşit yeni buluşlara yatırılmasını eleştiriyor.
Cumhuriyet
