Standın fikir annesi Çiğdem Simavi, yanına sanat tarihi eğitimi alan torunu Esra Koç’u katmış, gerisine da Vehbi Koç Vakfı ve oğlu Ömer M. Koç’u, sponsor da bayan, ünlü.
“Üç yıl evvel çağdaş sanatçı bayanlarımızı yurt dışında tanıtmak için projenin birinci adımını attım fakat küratör Deniz Artun ile tanışınca yüzümüzü gölgede kalmış bayanlara çevirip nihayet hak ettikleri hürmet duruşunda bulunmak gereğini anladım” diyor Çiğdem Simavi, sunuş yazısında. Günümüzün sanatçı bayanları kendilerini tanıtabiliyor, yurtiçi ve dışında işlerini sergileyebiliyorlar, ya evvelkiler, hiçbir kurum gerilerinde durmazken, hangi birini tanıyor, işlerini biliyoruz? İşte bu stantta yer alan 100’ü aşkın bayandan hiçbiri hayatta değil fakat yapıtları yaşıyor, öyleyse onları görmeli, tanımalı, anlamalıyız.
Standa ismini veren eser “Ben-Sen-Onlar” sanatçı Şükran Aziz’in toplumsal kimliklerin satranç tahtası, çeşitli lisanlarda yazılmış Ben Sen Onlar, birinci kere NewYork’ta sergilenmiş.
Şükran Aziz
BEN KATI
Semiha Barksoy, 8 yaşında kaybettiği annesi ve kendi çocukluğunu çizmiş.
SEN KATI
İkinci kat, “Sen” katı. Burada bayanlar kendilerini ötekiyle yansıtıyor, bu öteki ekseriyetle çocukları. Doğurganlık, hamilelik, vücudun çiçek açması olgusuyla anlatılıyor. Nasip İyem’in pişmiş topraktan gebe bayan heykelleri pek sempatik. Bu katta ayrıyeten nü sayısı çok daha fazla. Meğer çıplak modele erişmenin güç olduğu yıllar. Burada yer alan büstlerden birinin hikayesi enteresan. İsmet ve Mevhibe İnönü’nün büstünü yapmak için bir sipariş alan sanatçı Sabiha Bengütaş, yüzünü elleyemediği ve tam olarak hissedemediği için İsmet İnönü’nün büstünü iyi yapamadığına inanıyor ve vazgeçiyor. Mevhibe İnönü’nün büstünü ise bitirmiş ve stantta yerini alıyor.
Deniz Alım
O KATI
Üçüncü kat ise O katı. Bu kattan bir detay anlatalım: Sanatçı erkeklerle evlenen sanatçı bayanlar sanatçı eşlerinin gölgesinde kalıyor, tıpkı Picasso’nun, Rodin’in eşleri üzere Türk sanatçı bayanlar da kendileri yerine eşlerinin parlamasına yardımcı oluyor. Güzin Duran, Feyhaman Duran’ın eşi. Kocası çiçek fotoğrafları natürmort yapmayı sever ancak çiçekleri daima karısına toplatırmış, o da kendisini çiçekleri kucağında gerisi dönük resmetmiş. Küratörler de bunun intikamını almak ve hürmette bulunmak için üçüncü katta Güzin Duran’a 80 bayanın çiçek verdiği bir yerleştirme yapmışlar! Duvarlardaki çiçek motifleri ise bir diğer öykünün özü. Gençler pek bilmez lakin yıllarca Sümerbank’ın çiçekli basmalarından elbise giyenler hatırlar. İşte o çiçeklerin hepsini birebir bayan sanatçı çizer. Bu çiçekler de ona hürmet duruşudur! Bu katta yer alan eserler içinde Semiha Es’in fotoğraflarından bahsetmeden geçemeyeceğim. Eşi gazeteci Hikmet Feridun Es ile birlikte 50’li yıllarda dünyayı dolaşan Semiha Es, birbirinden enteresan fotoğraflar çekmiş. O yılların teknolojik imkanları içinde bu fotoğraflar çok küçük basılmış. Stantta ise biraz büyütülerek yerleştirilmiş. Eren Eyüboğlu da eşi Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun gölgesinde kalmış bayanlardan. Mavi Elbiseli Uzanan Bayan resmi çarpıcı. Zerrin Bölükbaşı’nın Sevgi heykeli de Hakkiye Koral’ın brodeli küçük çantası da. Stant için hazırlanan kataloğun da büyük bir emek içerdiğini ve en az stant kadar kıymetli olduğunu belirtmeliyim. Üç yıla yayılmış çalışmanın sonuçları yalnızca bayanları değil, herkesi ilgilendirecek. Emeği geçenlere selam olsun.
Cumhuriyet
