Mayıs ayı boyunca çeklerin bankalara ibraz edilemeyeceğine ait yasal düzenleme tartışılırken karşılıksız çek kullandıkları için mahpus cezası alan fakat bu mahkûmiyetleri ertelenenlerin durumu da bir kere daha gündeme geldi. Hatırlanacağı üzere, Mart 2020’de Çek Kanunu’na eklenen süreksiz hususla 24 Mart 2020’ye kadar bu cürümden mahkûm olanların infazı durdurulmuş; bu şahıslara en geç 1 yıl içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini ödemesi kuralıyla taksit kolaylığı sağlanmıştı. Bu kaidesi yerine getirmeyenler ise 31 Temmuz’da yine mahpusa girecek.
Çek Yasası Mağdurları Temsilcisi Haydar Zirek, 1.2 milyon karşılıksız çek nedeniyle 250 bin insanın mağdur olduğunu, pandemi nedeniyle bunlara yenilerinin eklendiğini söyledi. 1 ay öteleme üzere düzenlemelerin çek kullanımındaki meselelere tahlili olmayacağını belirten Zirek, şöyle devam etti: “Bu süreçten kurtulmanın yolu ‘özgürlük’. Çekini ödeyemeyenlerin yüze 95’i iflas etmiş durumda. Yasaya nazaran sermaye ortağı olamazlar, şirket açamazlar. Bayramdan sonra iktidardan yeni düzenleme talep edeceğiz. Bunlar ortasında çekte mahpus cezasının kalkması, bu olmuyorsa 31 Aralık 2020’ye kadar kesilmiş çekler için bir kereliğine af uygulanması, 2-3 yıl ödemesiz mühlet verilmesi, bu süreçte icra süreçleri durdurulması var.”
‘EVİM İCRADA SATILDI’
Teleskopik inşaat direği üreten ve 20 ülkeye ihraç eden Fatma Açıkbaş, pandeminin ilanından sonra alacaklarını tahsil edemediği için işi bozulan ve karşılıksız çek nedeniyle davası süren iş insanlarından.
Açıkbaş, yaşadıklarını şöyle anlattı:
“İş yaptığım 10 kamu müteahhidinden 8’i konkordato ilan etti. Tahsilat yapamadığım için çeklerimi ödeyemedim. Yüzde 12 ile kullandığım kredinin faizi yüzde 60’a yükseldi. İflas erteleme istedim lakin hâkim iflasımı verdi. Konutlarım ve otomobilim icra nedeniyle kıymetinin çok altında satıldı. Ödenmemiş 500 bin TL’lik bir çekim daha kaldı. İş ve geçim badiresi ile bir de mahpus cezası badiresi var. Borcum nedeniyle çocuğumun ayakkabı ve elbiselerini bile satmak zorunda kaldım.” Temmuzda tekrar cezaevine girmeyi bekleyen Mustafa Kanca, nasıl bu hale düştüğüne ait şu bilgiyi verdi: “Tekstil işi yapıyordum. 30 milyon liralık sipariş veren firmanın temsilcileri 15 Temmuz’da kaçtı. Bilgiyi alan banka verdikleri çeki kabul etmedi. 10 milyonluk mülkümü 5 milyona satıp bankaya ödeme yaptım ancak işi sürdürme kabiliyetim kalmadı.”
İŞ DÜNYASI İSYAN ETTİ, KARAR DEĞİŞTİ
Resmi Gazete’de yayımlanan “torba yasa”nın mayıs ayı boyunca çeklerin bankalara ibraz edilemeyeceğine ait kararı, dün gün uzunluğu bankacılık sistemini tıkadı. Kanun unsuru, çek ibrazını kesin olarak yasakladığı için karşılığı olan çekler bile bankaya ibraz edilemediğinden tahsilatı yapılamadı. Bankalar, çekle ilgili takas süreçlerini de kabul etmedi.
Bu durum iş dünyasının tam manasıyla isyanına neden oldu. Bu isyan, “Çekte takas gerçekleşmediği durumda çalışanlara maaş ödemeleri bile riske girer”, “Ticari hayatın akışının asla durdurulmaması gerekir” üzere açıklamalarla büyüyünce Ticaret Bakanlığı, yeni bir düzenleme yapmak zorunda kaldı. Açıklamada, “İbraz müddetinin son günü 30 Nisan-31 Mayıs 2021 tarihleri ortasına isabet eden çeklerin belirtilen tarihler ortasında bankaya ibrazı halinde, çek hesabı sahibinin hesabında çekin karşılığının bulunması kaydıyla ödenmesi, aksi takdirde 1 Haziran 2021 tarihinden evvel ‘karşılıksızdır’ süreci yapılmaması gerekmektedir” denildi.
Cumhuriyet
