2010’da başlayan randıman kaybının sebebinin tespiti için mahallî idareler, orman bölge müdürlüğü, üniversiteler ve enstitülerin yürüttüğü çalışmalarda bugüne kadar bir sonuç alınamadı. Üretimin yapıldığı 17 mahallede yaşayan 8 ila 10 bin yurttaşın iktisadını direkt etkileyen rekolte kaybı sorunu, geçen yıl TBMM Genel Kurulu’nda da görüşüldü. Eserin korunması ve rekoltedeki düşüşün araştırılması için CHP İzmir Milletvekili Uzman Polat tarafından verilen kanun teklifi Cumhur İttifakı oylarıyla reddedilerek rafa kalktı.
Görüştüğümüz eski ve yeni lokal yöneticiler, kooperatif çalışanları ve köylüler, Türkiye’nin tek özel mülkiyetli bu çam ormanın bölge iktisadına 2010 yılından evvelki periyoda nazaran daha az gelir getirdiğini, bu sebeple üreticilerin öbür kesimlere yöneldiğini, gençlerin ise metropollere göç ettiğini lisana getirdiler.
‘GÖKTEN FELAKET Mİ YAĞIYOR?’
Bahse ait Cumhuriyet’e konuşan Bergama Belediye eski Lideri Sefa Taşkın, rekolte kaybının sebebi için “Gökten felaket mi yağıyor?” sözleriyle bölgedeki maden ocakları, taş ocakları, fosil yakıt kaynaklı ağır sanayi kuruluşları ve iklim krizine işaret etti. Fıstık çamının istemediği etraf şartların belirli olduğunu söyleyen Taşkın, “Çam ağacı kirli hava, atmosfer kirliliği istemiyor. Yeraltı sularının tuzlulaşması, eser vermesi için gerekli besinleri sindirmesini önlüyor. Kurak ve sıcak yaz ayları çamfıstığını bunaltıyor. Ağaçların gücü zayıflıyor, ziyanlı haşeratla çaba edemiyorlar. Yabanî kapitalizmin dünyada ve bölgede yaptığı çılgınca teşebbüslerle yüzyıllardır harika doğasıyla çok pahalı fıstık eseri veren Kozak’ta tabiatın istikrarı bozuluyor.” sözünü kullandı.
Granit taşlarının çıkarıldığı kontrolsüz taş ocaklarının Kozak Yaylası’nı talan ettiğini kaydeden Taşkın, “Yasaklayan mahkeme kararlarının etrafından dolanılarak topraktaki az ölçüdeki altını almak için yapılan hafriyatlar yeraltı sularını dağıtıyor, kirletiyor. Hafriyattan çıkan silikozlu tozlar yalnız ağaçların değil, insanların da akciğerlerini yakıyor. Bunların yanı sıra Bergama Ovası’nda altın madeni işlemesinde kullanılan tonlarca siyanürün vermiş olabileceği ziyanlar da tam bir muamma. Kozak’ın güneyindeki Aliağa, doğusundaki Soma termik santralları, kullandıkları kelamda filtrelere karşın, havaya zehir kusuyor. Ağır sanayi bölgelerine dönüşen Aliağa ve Soma’nın ısı santrallarının ürettiği sıcaklık artışı natürel ki buralara kadar ulaşıyor.” diye konuştu.
‘KOZAK BİR KURBAN’
Kozak Yaylası’da kirliliğin ve ısınan havanın verdiği tahribatın yüksek olduğuna, alçak bölgelerde çam ağaçların eser vermediğine, yüksek kısımlarında ise kısmen eser alındığına dikkat çeken Taşkın, “Çevreciler yıllardan beri boşuna “küresel ısınma”, “önce doğa” deyip durmuyorlar. Dünya, ülke kirleniyor. Bu durum, tahlil için umutla bekleyen Kozaklılara anlatılmalı. Yeni bir ömür kurmaları için acilen istikamet göstermeli, kaynak ayırmalı, yardımcı olmalı. Beşerler çaresiz ortada bırakılmamalı. Alçak yerlerdeki fıstık çamlarından iktisat için ne yazık ki hayır yok. Kar hırsıyla saldırıp tabiat yok edildikçe, daha neler gelecek bakalım insanlığın başına. Kozak bir kurban. Üstelik, yaşadıklarımız yaşayacaklarımıza istikamet gösteriyor.” dedi.
‘ÇÖZÜM BEKLİYORUZ’
Rekolte düşüklüğü nedeniyle bölgedeki maddi zararın milyon dolarla tabir edildiğini söyleyen Kozak Bucağı Ziraî Kalkınma Kooperatifi’nden Şükrü Yılmaz ise “Bölgemizde 16-17 köyün çamfıstığı geliriyle önemli geliri vardı. Bu gelir Bergama’yı besliyordu. Köyden kente göçü engelleyen bir yapı vardı. Yaşanan randıman düşüklüğü bölgenin demografik yapısını da değiştirdi. Kente göçler başladı. Kalan son üreticiler olarak sorunun tespiti ve tahlili için yetkililerin çalışma yapmasını bekliyoruz” dedi.
İKLİMİN TESİRİ ARAŞTIRILIYOR
Bölgede birinci kere iklim değişikliğinin tesirini araştıran bir çalışma yapılıyor. Randıman düşüklüğüne tahlil üretmek için Türkiye Ormancılar Derneği ile protokol imzalayan İzmir Büyükşehir Belediyesi, çamfıstığı üretimini tekrar artırmanın yollarını arıyor. Bölgeye iki hava kirliliği ölçüm istasyonuyla iki meteoroloji istasyonu kuran uzmanlar, toprak, yağmur suyu ve yaprak örneklerinin tahlili, hastalık, böcek bilimi, polen, hava kirliliği ve meteorolojik nedenlere ait araştırmalar yapıyor. Çalışmalar sonucunda, iklim değişikliği, hava kirliliği ve madencilik faaliyetlerinin randıman düşüklüğüne tesiri tespit edilecek.
Cumhuriyet
