AFPSave the Children’a nazaran çatışmalar sebebiyle Mozambik’te yarım milyon insan açlık hududunda yaşıyor

Çocuklarla çalışan milletlerarası yardım örgütü Save the Children, Mozambik’in kuzeyindeki Cabo Delgado bölgesinde yaşanan çatışmalarla ilgili raporunda, cihatçı kümelerin çocukların başlarını kestiğini, bu formda öldürülen en genç çocuğun 11 yaşında olduğunun tespit edildiğini yazdı.

Çocuklardan birinin annesi, raporu hazırlayanlara, militanların 12 yaşındaki oğlunun başının keslişini kendisine zorla izlettirdiklerini anlattı.

Ülkede 2017’de başlayan ayaklanmada, IŞİD temaslı cihatçı militanlarla hükümet güçleri ortasındaki çatışmalarda 2.500 kişi öldürüldü, 700 bin kişi de kuzeydeki doğalgaz zengini bölgede yer alan konutlarını terk ederek farklı bölgelere göç etti.

Save the Children raporunda meskenlerini terk eden ailelerin sözleri yer alıyor. Güvenlik gerekçesiyle ismini vermeden konuşan annelerden biri, en büyük çocuğunun başının kesildiğini, bu sırada çocuklarıyla birlikte yakınlarda bir yerde saklanmak zorunda kaldığını anlattı:

“O gece köyümüz basıldı ve tüm meskenler ateşe verildi. Olaylar başlarken dört çocuğumla evdeydim. Ormanlık alana kaçmaya çalıştık ancak en büyük oğlumu yakaladılar ve başını kestiler. Hiçbir şey yapamadık. Saklanmasaydık bizi de öldürürlerdi.”

Bir öteki bayan da üç çocuğu ve kendisinin kaçmaya zorlandığını, lakin militanların dördüncü çocuğunu rehin alıp başını keserek öldürdüğünü anlattı:

“11 yaşındaki oğlumu öldürdüler. Bu olaydan sonra o köyde yaşamanın inançlı olmadığından emin olmuştuk. Bir öteki köyde yaşayan babamın meskenine gittik. Lakin birkaç gün sonra oraya da geldiler.”

Save the Children’ın Mozambik’teki ülke yöneticisi Chance Briggs, raporda anlatılanlar için “bizi her bir hücremize kadar iğrendiriyor” tabirlerini kullandı:

“Raporu hazırlamak için ailelerle konuşan çalışanlarımız, kamplarda kalan annelerle konuşurken gözyaşlarına boğuldu.”

Birleşmiş Milletler’in yargısız infazlar üzerine çalışan özel raportörü, anlatılanları “Sözlerle ifade edilemeyecek kadar vahşi” olarak nitelendirdi.

Militanlar kim?

Mozambik’teki cihatçı militanlar bölgede Eş Şebap örgütü olarak biliniyor lakin bu örgütün Somali’deki cihatçı Eş Şebap kümesiyle hiçbir ilişkisi yok.

Daha evvel IŞİD’e bağlılık yemini eden ve bunu da kamuoyuna duyuran Mozambik’teki örgüt, ülkede son yıllarda birçok atak düzenledi ve her atak sonrası IŞİD’in bu ülkedeki kolu olduğunu göstermeyi amaçlayan açıklamalar yaptı.

ABD Dışişleri Bakanlığı kümesi “terör örgütü” olarak kabul ediyor. Lakin kümenin başkanı, talepleri ya da gayeleriyle ilgili ayrıntılı bilgi yok.

Geçen yıl yayımladıkları bir görüntü, başkanlardan biri “Bu hükümetin adil olmadığını kanıtlamak için kasabaları işgal ediyoruz. Hükümet yoksulları aşağılıyor ve tüm gelirleri işverenlere veriyor” demişti.

İslam hakkında konuşan militan, ülkede “İslami bir hükümet istediğini, kafirlerin hükümetini istemediklerini” söylüyor ve Mozambik ordusunun hak ihlâli yaptığını argüman ediyor.

BBC’ye konuşan Chance Briggs, çocuklara yönelik bu şiddetin ardında yatan sebepleri bulmanın sıkıntı olduğunu söylüyor:

“Mozambik, dünyadaki en yoksul sekizinci ülke. Cabo Delgado de Mozambik’teki en yoksul bölge. Lakin bölgede çok varlıklı mineral kaynakları var. Bu zenginliklerin eşit formda dağıtılmadığına dair bir görüş hakim, bu da çatışmaları körüklüyor olabilir.

“Dürüst olmak gerekirse rastgele bir manifesto yayımlamadılar, bu yüzden gerçek manada motivasyonlarının ne olduğunu anlamak sıkıntı. Lakin gördüğümüz kadarıyla militanlar halkı göç etmeye zorluyor. Gençleri örgüte katılmaya zorluyorlar ve reddedenleri öldürüyorlar, bazen başlarını kesiyorlar. İnsanların peşinden koşuyorlar. Bunun sonucunda ne olacağını görmek nitekim çok sıkıntı.”

AFPCabo Delgado’da binlerce kişi konutunu terk etmeye zorlandı

Cabo Delgado’da neler oluyor?

Bu raporda anlatılanlar birinci değil. Bölgeden daha evvel de “baş kesme” haberleri gelmişti.

Geçen yıl Kasım ayında, devlet haber kanalı Cabo Delgado’daki bir futbol alanında 50’den fazla kişinin başı kesilmiş halde bulunduğunu haberleştirmişti.

Tekrar geçen yıl Nisan ayında bir köyde onlarca kişi vurularak ve başları kesilerek öldürülmüştü.

İnsan hakları örgütleri, Mozambik ordusunun da insan hakları ihlâllerinden sorumlu olduğunu, yasadışı formda gözaltılar yaparak bu insanlara azap ettiğini ve öldürdüğünü söylüyor. Ordu ise cihatçı örgütlere karşı operasyon düzenlediğini belirtiyor.

Mozambik hükümeti ise isyanı bastırmak ve çatışmaları bitirmek için milletlerarası yardım daveti yapıyor.

Pazartesi günü bir açıklama yapan ABD’nin Başşehir Maputo’daki Büyükelçilik yetkilileri, ABD askerlerinin ülkede iki ay kalarak Mozambik ordusunu eğiteceğini, tıpkı vakitte orduya sıhhat ve bağlantı ekipmanları sağlanacağını duyurdu:

“Sivillerin korunması, insan hakları ve halkın sürece dahil olması, ABD’nin işbirliği yapması ve Mozambik’te IŞİD’le etkin uğraş için kritik kıymettedir.”

Cumhuriyet