Patron, işten çıkarma yasağına karşın işçileri “Kod-29” olarak bilinen “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller” gerekçesiyle işten atmayı sürdürürken, Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK), dün hem bu bahiste yeni düzenleme yaptığını açıkladı hem bu kodla işten çıkarılan kişi sayılarını verdi.
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerin “görevin taammüden ve daima ihmali, mazeretsiz işe gelmemek” üzere unsurların yanı sıra “cinsel taciz, küfür, hırsızlık, uyuşturucu husus kullanmak” üzere halleri de içerdiğini bildiren SGK, birbirinden farklı fesih nedenlerinin tamamının birebir kod (Kod-29) ile bildiriminin çalışma hayatında belirsizliklere yol açtığını belirtti. SGK, genelgede değişiklik yapılarak “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerin” tamamı için farklı ayrı kodlar belirlendiğini kaydetti.
ORTALAMA 15 BİN
Böylelikle birbirinden farklı fesih sebeplerinin farklı bildirim kodları ile yapılması sağlanarak, muhtemel meselelerin önüne geçileceğini savunan SGK, ayrıyeten işten çıkarma yasağını delmek emeliyle, kurallar yerine gelmeden Kod-29 kullanılarak çok sayıda çalışanın işten çıkarıldığı tarafında tezler bulunduğunu lisana getirdi. Bu kodla işten atılan kişi sayısının 2018’de 233 bin 430, 2019’da 194 bin 524 ve 2020’de 176 bin 662 kişi olduğunu açıklayan SGK, şu vurguyu yaptı: “Fesih kısıtından evvel aylık ortalama 17 bin çalışanın işten ayrılış nedeni Kod-29 olarak bildirilmiş iken, fesih kısıtından sonra aylık ortalama 15 bin kişidir.”
Gelişmeleri kıymetlendiren ve “İşçi hırsızlık yaptı” diyen de patron, “işe gelmedi” diyen de patron. Patron beyanı temel olduğu sürece ismi Kod 29 olmuş, 30 olmuş, 50 olmuş fark etmez. Araştırma yapılmadığı sürece değişen bir şey olmaz” diyen Dr. Murat Özveri ise tahlil için “izin ve teminat modeli” getirilmesi gerektiğini söyledi. Özveri modelle ilgili şu bilgileri verdi:
İSPAT YÜKÜ OLSUN
“İşveren haklı fesih gerekçesiyle işçiyi çıkarmak istiyorsa iş mahkemesine ya da İŞKUR’a başvuracak ve doküman sunacak. Oradan müsaade alacak. Alışılmış mahkeme ve İŞKUR kendisine sunulan evraklarla yetinmeyecek. Savlar gerçek mu değil mi onlar da araştırma yapacak. Ayrıyeten patron, personelin kıdem ve ihbar tazminatını da teminat olarak oraya yatıracak. Çalışanın açtığı dava sonuçlanana kadar teminat orada duracak. Personel haklı çıkarsa bu teminatı alacak. Patron haklı çıkarsa da iade edilecek. Bu iş patronun keyfine bırakılmayacak. Patronun keyfine bırakıldığı sürece istediğiniz kadar kodları parçalayın bir manası olmaz.”
Patronun teminat yatırmak zorunda kaldığında Kod-29’a kolay kolay başvuramayacağını lisana getiren Özverin hala yalnızca bir tutanakla emekçinin kapının önüne konulduğunu kaydetti.
Cumhuriyet
