Vatanından, yurdundan, konutundan, komşularından ayrılmak bu türlü yazarak anlatılacak kadar kolay değil. Bundan 2 yıl evvel “Mübadillerin Hikâyeleri” başlıklı yazı dizimde onların acılarına ortak oldum.

Yunanistan İstanbul Başkonsolosluğu Eğitim-Kültür Ataşesi Stavros Yolcuoğlu, üçüncü nesil Samsun mübadili… İhtimam Tüzün, mübadil bir ailenin 2. nesil çocuğu… Yalnızca iki kişi ile sonlu değil alışılmış ancak bu iki öykü beni derinden etkilemişti.

Birçok kıssanın ortak noktası ise acılar ve yarım kalmışlık.

Yarım kalan aşklar, dostluklar ve çocukluk…

Aslında Stavros’un dediği üzere “Sözde çok kolaydı lakin hiç kolay olmadı mecburî göç”…

Tüzün’ün söylediği üzere: “Hep geri döneceklerini zannetmişler. Lakin bu asla olmamış. Kavala’daki kültürlerini devam ettirmişler fakat eskisi üzere olmamış.”

“Ben o konutları hatırlıyorum, o denli bir konutta doğmuşum. Hatırlıyorum, bir hasret var içimde, çok sıcaktı, çok hoştu. O denli hatırlıyorum” diyen Stavros’un yüzündeki acıyı ve göç seyahatini anlatırken gözlerindeki yaşları hiç unutmuyorum.

‘PARAMPARÇA’

Direktör Orhan Tekeoğlu, bir mübadilin yaşanmış öyküsünü beyazperdeye taşıyor.

“Paramparça” isimli sinemanın senaristliğini mübadil torunu olan Nurdan Tümbek Tekeoğlu üstleniyor.

Başrol oyuncuları ise Bennu Yıldırımlar, Selda Alkor ve Spiridoula Gouskou…

Sinemada, 1923 Girit mübadelesinde iki kızıyla Türkiye’ye gelen genç bir bayanın kıssası anlatılıyor. Bir bayanın doğup büyüdüğü topraklardan kalkıp hiç tanımadığı anayurdunda yabancı kalışı… Sinemanın çekimleri ekim ayında başlayacak; Mersin, Tarsus, İzmir ve Girit’te çekilecek.

Sinemanın manzara direktörlüğünü ve kurgusunu Lukas Agelastos üstleniyor.

Orhan Tekeoğlu, “Anneannelerin, babaannelerin, dedelerin kıssası trajik. Bilhassa İhsaniye Melemez Giritlileri Derneği Lideri Cahit Arseven’in, Bodrum Giritlileri Lideri Zehra Denizaslanı’nın Tarsus Giritlileri Lideri Hüseyin Şendağ’ın anlattığı hikayeler çok ilginçti” diyor ve ekliyor: “Paramparça olmuş aileler… Önyargılar… Acılar… Yaklaşık 4 yıldır araştırma içerisindeyim. Yüzlerce belgesel, sinema seyrettim. Onlarca kitap okudum.”

Nurdan T. Tekeoğlu ise “Yuna-nistan’dan 500 bin civarı Türk, Türkiye’den ise 1 milyon 200 bin Rum yurtlarından, konutlarından, sokaklarından, mezarlarından ayrılmak zorunda kaldı. Bu sinemalar yapılmalı ki bir daha trajedi yaşanmasın. Bu sinemanın senaryosunu yaşanmışlıklardan yola çıkarak yazıyorum. İstanbul Kent Tiyatroları baş dramaturgu Hilmi Zafer Şahin de grubumuzda. Bir dizi setinde yakaladığımız Bennu Yıldırımlar, prensipte anlaştığımız sanatçı olarak birinci andan itibaren projemiz için heyecanlandı. Baba tarafından Girit ve Selanik kökenli olan Bennu Yıldırımlar, Yunanca biliyor ve mübadele kültürünü yakından bilen ve içselleştirmiş bir sanatçı” diyor.

Selda Alkor, insan hayatına dokunan öykülerin kendisini etkilediğini söylüyor. Alkor, “Hâlâ bu değişimin getirileri ruhsal açıdan insanları etkilemekte. Bu türlü bir kıssanın içinde olmak mübadele ile ilgili geriye bir ışık tutmak beni hakikaten heyecanlandırıyor. Uzun bir ortadan sonra tekrar sette olmak müthiş” diyor.

Cumhuriyet