Türkiye’de ilaç fiyatları, yılda bir defa güncelleniyor. Fakat şimdiki euro kuru ile ilaç fiyatlarının belirlenmesinde temel alınan kur düzeyi ortasındaki fark, bilhassa kurun yükseldiği devirlerde ilaç tedarikinde problemlere yol açıyor.

İlaçların fiyatlandırılmasında kullanılan euro bedeli, Fiyat Kıymetlendirme Kurulu tarafından her yıl Şubat ayında güncelleniyor. Mevcut durumda ilaçların fiyatlandırmasında kullanılan euro/TL kuru 4.5786 olarak kabul ediliyor. Fakat gerçek euro/TL kuru şu anda 13.6 düzeylerinde bulunuyor.

Kelam konusu fark, ilaç şirketlerinin ithal ettiği ilaçların yanı sıra, Türkiye’de ürettikleri ilaçlarda kullandıkları döviz bazlı etken husus ve hammaddeler nedeniyle ziyan yazmalarına neden oluyor.

”BAZI İLAÇLAR BULUNMUYOR”

Türk Eczacıları Birliği geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, kurdaki yükselişe bağlı olarak piyasada 645 ilacın bulunmasında eza yaşandığını belirtmişti. Türk İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu (TİTCK) ise kelam konusu ilaçların ekseriyetinde tedarik sorunu bulunmadığını açıklamıştı.

İstanbul Eczacı Odası Lideri Pınar Şeker Özcan ise evvelki gün basında yer alan açıklamalarında, piyasada ilaç kasvetinin baş gösterdiğini; kanser, antidepresan, tansiyon üzere ilaçlar da dahil 650’ye yakın ilacın Şubat’ta ilaç kuruna yapılacak artırım nedeniyle bulunamadığını söyledi.

Bahisle ilgili değerlendirmelerde bulunan İEİS Lideri Nezih Barut, şu anda piyasada birtakım ilaçlara erişimde külfet olduğunu doğrulayarak, “Bazı ilaçların olmadığı bir gerçek. Bu durum ithal ilaçlarda da var, burada ürettiğimiz ilaçlarda da var” dedi.

”SÜRDÜRÜLEBİLİR GÖRÜNMÜYOR”

İlaç şirketleri olarak, halkın ilaçsız kalmaması için büyük uğraş gösterdiklerini ve çok sayıda ilacı ziyan ederek piyasaya sunduklarını belirten Barut, lakin bu kur düzeyleri ile ilaç üretimi ve ithalatının sürdürülebilir görünmediğini söyledi.

Barut, Şubat ayında güncellenecek ilaç fiyatlarında en az yüzde 35-36 artışa muhtaçlık olduğunu tabir etti.

”BAZI İLAÇLARI ZİYANINA SATIYORUZ”

Sorunun bir kısmının kurlardan, bir kısmının ise global olarak hammaddeye erişim probleminden kaynaklandığını belirten Barut, “Mesela soğuk algınlığında kullanılan vitamini yurtdışından getirtemiyoruz. Zira hammadde bulamıyoruz. Bu kurlarla alakalı değil, genelde faal unsurların üretiminde de külfet yaşanıyor. Bundan da ilaç yokluğu olabiliyor” dedi.

Buna rağmen yükselen kurların da çok büyük tesiri olduğunu belirten Barut, “Bazı ilaçları ziyanına satıyoruz, satmamız gerektiğini düşünüyoruz. Lakin birtakım ilaçlarda o kadar büyük ziyanlar var ki, firmalar bu ziyanları karşılayamıyor diye düşünüyorum. İthal edemiyor ya da yurtdışından çok kısıtlı geliyor” dedi ve ekledi:

STOKLAR 1 HAFTAYA DÜŞTÜ

“Bazı eserlerde depolardaki stok düzeyi haftalık diye duyuyorum. Olağanda 30-35 gün olması gereken stoklar kimi ilaçlarda 1 hafta olarak görünüyor. Birtakım ilaçlarda bu türlü bir stok ıstırabı da var.”

Barut, kurların artacağı beklentisiyle eczane ve depolardan da kendilerine gelen çok ağır bir ilaç talebi olduğunu söyledi.

Barut, şöyle devam etti:

“Kullandığımız kura nazaran bakıldığında, ithal ilaçların tamamı ziyan. Burada üretilen ilaçlara da bugünkü kurlarla bakınca üretmek mümkün değil. Biz bu ilaçları üretip de verebiliyorsak hakikaten büyük fedakarlık yapıyoruz. Halkımızın ilaçsız kalmaması için büyük çaba gösteriyoruz, birçok ilacı hala verebilir haldeyiz. Lakin bu kurlarla sürdürülebilir değil.”

Bugünkü kur düzeyleri göz önüne alındığında Şubat ayında en az yüzde 35-36 artış gerektiğini belirten Barut, “Şu anda bizim yaptığımız hesaplara nazaran ilaç fiyatlarına yüzde 35-36 artırım alınması gerekiyor. Bu bile çok düşük… Şubat’ın 21’inde yeni fiyat uygulanacak. O vakte kadar da kurun ne olacağını bilmiyoruz. Artık bizim bundan fedekarlık yapma talihimiz yok. Yıllardır her fiyat periyodunda fedekarlık yaptık. Artık bundan sonra bir fedekarlık yapma talihimiz yok” diye konuştu.

Türkiye’de ilaç fiyatlarının belirlenmesinde “referans fiyat” sistemi kullanılıyor. Buna nazaran, ilaçların fiyatının belirlenmesinde Avrupa Birliği’nde referans alınan beş ülkedeki en düşük satış fiyatı, euro cinsinden referans kabul ediyor. Fiyat Kıymetlendirme Kurulu her yılın başında toplanarak fiyatlandırmada bir yıl boyunca kullanılacak euro kıymetini ilan ediyor.

Bu fiyatlamanın üzerinden ilaç firmalarının Toplumsal Güvenlik Kurumu’na ek iskontolar da uyguladıklarını belirten Barut, “Avrupa’daki en ucuz ülke Yunanistan’da 10 euro olan ilaç Türkiye’de 1.5 euro. Bu halde sürdürülebilir olması mümkün değil. Kesinlikle birtakım önlemler alınması gerek” diye konuştu.

İEİS bilgilerine nazaran, Türkiye ilaç pazarı 2020 yılında 47.9 milyar TL olarak gerçekleşmişti. Bunun 23.6 milyar lirasını ithal ilaçlar oluşturmuştu.

Cumhuriyet