Türkiye, iklim kriziyle çabada hayati kıymet taşıyan Paris İklim Anlaşması’nı, imzalandıktan beş yıl sonra Meclis’te onayladı. Böylelikle muahedeyi onaylayan 192. ülke oldu. Lakin yalnızca muahedenin onaylanması iklim kriziyle gayrette kâfi değil.
Türkiye’nin mutabakat kapsamında verdiği taahhütleri güzelleştirmesi, kömür ve kömüre dayalı güçten çıkış için bir takvim belirlemesi ve güç dönüşümü için süratle harekete geçmesi gerekiyor. Etraf aktivistleri harekete geçme davetinde bulunarak uyarıyor: “Yol uzun, vakit dar.”
İYİ NİYETLİ MAKSATLAR BELİRLENMELİ
Ekosfer Derneği İdare Heyeti Üyesi Özgür Gürbüz: Türkiye’nin önünde uzun ince bir yol var ancak fazla vaktimiz yok. Fosil yakıtlarla (kömür, petrol ve doğalgaz) vedalaşmak, güç verimliliği ve net sıfır emisyon maksatları için sivil toplumla birlikte gerçekçi bir yol haritası belirlemek gerekiyor.
Paris Muahedesi, Kyoto Protokolü üzere ülkelerin gayelerini belirlemiyor. Mutabakata taraf ülkeler imza atarken verdikleri ve sera gazı emisyonlarını nasıl sonlandıracaklarını gösteren ulusal katkı beyanlarıyla kendi amaçlarını belirliyor. Türkiye de 2016 yılında verdiği Niyet Edilen Ulusal Katkı Beyanı’nda, 2012 yılında 430 milyon ton olan toplam sera gazı emisyonlarını, 2030 yılına gelindiğinde 929 milyon tonun altında tutma kelamı vermişti. Bir öbür deyişle emisyonlarını iki katından fazla artırabileceğini söylemişti. Bu epeyce zayıf bir amaçtı ve Türkiye’nin ekonomik sisteminde hiçbir değişikliğe gitmeden bu maksada ulaşılabileceğini o vakit da söyleyip eleştirmiştik.
2018 yılına gelindiğinde Türkiye’nin toplam sera gazı emisyonlarının 506 milyon tonda kaldığı düşünülürse yanılmadığımızı söylebiliriz. O nedenle bu beyanın güncellenmesi gerek. Muahede şartlarından biri de zati beş yılda bir beyanların güncellenmesi. Türkiye iyi niyetli, sorumluluğuna uygun bir gaye belirlemeli, bunu da sivil toplumun görüşünü alarak yapmalı.”
HAKİKAT SİYASETLE ULUSAL GELİR ARTABİLİR
Ortalarında Tabiat Derneği ve TEMA’nın da bulunduğu 15 sivil toplum kuruluşu da muahedenin onaylanmasına ait ortak basın açıklaması yaptı:
Türkiye, dünyada en fazla sera gazı emisyonuna neden olan ülkeler ortasında 16. sırada ve kişi başı emisyonları her gün artıyor. Sera gazı emisyonlarının azaltımı için öncelikle, Türkiye’nin 2053 yılına kadarki süreci kapsayacak kısa vadeli iklim maksatları belirlemesi gerekiyor. Paris Anlaşması’nın 1.5 derece gayesiyle uyumlu siyaset geliştirebilmek için, halihazırda sera gazı emisyonlarında artıştan azaltımı öngören Ulusal Katkı Beyanı’nı başka ülkeler üzere gözden geçirmesi ve daha tezli emisyon azaltım maksatları sunması bekleniyor.
Türkiye’nin yeni iklim siyaseti doğrultusunda sera gazı emisyonlarının azaltımı için yeni aksiyon planlarının hazırlanacak dallar ortasında, iklim değişikliğinde en büyük tesire neden olan güç dalı başta geliyor. Türkiye’nin fosil yakıtlardan basamaklı olarak çıkması, mevcut fosil yakıt dayanak ve teşviklerini sonlandırması ve tüm kamu kaynaklarını güneş ve rüzgâr başta olmak üzere yenilenebilir güç yatırımlarına, bunun için gerekli altyapı çalışmalarına ve tüm kesitleri kapsayacak adil dönüşüm planlarına ayırması öncelikli bahisler olarak ortaya çıkıyor. Bilimsel araştırmalar, Türkiye’nin faal bir iklim siyaseti yürütmesi halinde ulusal gelirinin yüzde yedi artacağını gösteriyor.
Cumhuriyet
