Londra Imperial College ve Erasmus Üniversitesi Yenidoğan ünitesinin yapmış olduğu çalışmada sigara vergi oranları ile bebek vefatları ortasındaki alaka saptandı. Yapılan çalışmada sigara vergilerinde artışın yenidoğan ve süt çocuğu vefatlarını azalttığını gösterdi.
Tütün vergilerini arttırmak, bilhassa düşük gelirli ülkelerde, tütünün yarattığı sıhhat risklerini azaltmak için en tesirli usul. Dünya Sıhhat Örgütü tütün vergisi oranlarının en az %75 olmasını önermekte.
Yapılan çalışmada, 159 ülkede 2008-2018 yılları ortasında yenidoğan ve süt çocuğu vefatları, tütün vergileri, kişi başı ulusal gelir, doğurganlık, eğitim ve içme suyuna ulaşım üzere değişkenler incelendi.
Bütün ülkeler dikkate alındığında yenidoğan mevt suratı binde 14,4; süt çocuğu vefat suratı binde 24,9 olarak hesaplandı. Ülke gelirine nazaran mortalite suratı incelendiğinde düşük-orta gelir seviyeli ülkelerde yenidoğan mortalitesi binde 19; süt çocuğu mortalitesi binde 33 iken yüksek gelirli ülkelerde yenidoğan mortalitesi binde 4; süt çocuğu mortalitesi binde 6 bulundu.
2008-2018 yıllarında 159 ülkede sigaralardaki vergi oranı ortalama %49,1 olarak saptandı. Bu vakit aralığında Dünya Sıhhat Örgütü’nün önerdiği %75 en az vergi oranını düşük-orta gelirli ülkelerin %11,2’si; yüksek gelirli ülkelerin %42,1’si uygulamakta.
Çalışma takımı, toplam sigara vergilerinde %10 artışın yenidoğan vefatlarında %2,6; süt çocuğu vefatlarında %1,9 azalma sağlayabileceğini hesapladı. Buna nazaran, 159 ülke önerilen tütün vergi oranlarını gerçekleştirseydi, 2018 yılında 181,970’i yenidoğan olmak üzere 231,220 süt yaş çocuğunun vefatı engellenebilirdi.
‘YOKSUL ÜLKELERDE BEBEK VEFATLARI YÜKSEK, TÜTÜN VERGİLERİ DÜŞÜK’
Sıhhate Evet Derneği Lideri Prof. Dr. Elif Dağlı, “Tütün yılda 8 milyon kişiyi öldürmektedir. Araştırmacılar verginin sıhhat üzerindeki tesirlerini bebeklerin doğum öncesi ve sonrası tütün dumanına maruz kalma ölçüsü ile açıklamaktadır. Anne ve babaların sigara içmesinin bebeklerde doğum öncesi ve sonrası olumsuz sıhhat tesirleri olduğu bilinmektedir. Bu araştırma tütün eserleri üzerindeki vergi yükünü arttırmanın, anne ve babaların sigara içme oranlarını düşürerek, çocukları yaşatan bir uygulama olduğunu göstermiştir. Meğer günümüzde fakir ülkelerde bebek mevt suratları yüksek, tütün vergileri düşüktür. Dünyada vergiler her ülkede yükseltilebilse, bebek vefatları azalacaktır” dedi.
‘SİGARA İÇME ORANI, YENİ DOĞAN VE BEBEK VEFATLARINDA ETKİLİ’
Çocuk Göğüs Hastalıkları Derneği İdare Heyeti Üyesi Prof. Dr. Bülent Karadağ, “Türkiye İstatistik Kurumu 2019 yılına ait vefat ve vefat nedenleri istatistiklerine nazaran ülkemizde bin canlı doğum başına düşen bebek vefat sayısı 2019 yılında binde 9,1’dir. Bu sayı Kanada’da binde 3,2; Amerika Birleşik Devletleri’nde binde 3,4; Avustralya’da binde 2,4; Finlandiya ve İsveç’de binde 1,4; Norveç’de binde 1,3’tür. Türkiye’de ölen bebeklerin %12,3’ü birinci gün; %29,6’sı 1-6 günlükken; %21,7’si ise 7-29 günlükken hayatını yitirmiştir. Ülkemizde yenidoğan ve bebek vefatları yıllar içinde düşmekle birlikte, yeni çalışma yüksek sigara içme oranının yenidoğan ve bebek vefatlarında tesirli olduğunu göstermektedir.”
Ekonomist Prof. Dr. Hurşit Güneş, “Türkiye’de sigaranın satış fiyatı içinde vergiler Dünya Sıhhat Örgütü’nün eşik seviyesini geçmekle bir arada, sigara satış fiyatını muadil gelir seviyesindeki ülkelerle karşılaştırdığımızda çok düşük kaldığı, hasebiyle bu verginin aslında çok daha yüksek olması gerektiği ortaya çıkacaktır. Kaldı ki sigara içen nüfusun toplam nüfus içindeki hissesine bakıldığında bunun zarureti daha iyi anlaşılacaktır. Yenidoğan vefatlarına bu kadar açık olumsuz katkı yapan sigaranın kesinlikle daha yüksek oranla vergilendirilmesi gerekmektedir.” dedi.
Cumhuriyet
