“Bize ziyan veren şeyler hisler değil, hislere davranışsal olarak yanıt verme biçimimiz, yani onlarla kurduğumuz ilişkimizdir” diyen Uzman Klinik Psikolog Töre Simge Korkut, öncelikle korkuya hayatımızda yer açmamız gerektiğini ve sonrasında zihin antrenmanlarını uygulayarak yaşamak istediğimiz hayata yahut olmak istediğiniz şahsa bir adım daha yaklaşabileceğimizi belirtti.
Koronavirüsün hayatımıza girdiği 1,5 yılı aşkın süreçte evvelden inançlı bir yer olarak bildiğimiz özgürce yaşadığımız dünyamızın çehresini, gözle görülmeyen ölümcül bir düşmanın her an peşimizde olduğu inançsız bir yere dönüştürdüğünü belirten Korkut, 7’den 70’e herkesin bu süreçte dert hissiyle az ya da çok karşılaştığını vurguladı.
İŞE VE OKULA DÖNÜŞ TELAŞ KATSAYISINI ARTIRABİLİR
“Kimimiz imtihan öncesi, kimimiz geçirdiği bir trafik kazasında, kimimiz ise çocuğumuz meskene geç geldiğinde ya da emsal durumlarda tasa (anskiyete) hissini daha evvel de yaşamıştır” diyen Korkut, salgının hâlâ devam etmesinin yanı sıra, sonbaharın gelişiyle iş ve okul ortamına dönüşün, havaların soğumaya başlamasının da insanlardaki tasa katsayısını artırabileceğine dikkat çekti.
ANKSİYETE DEĞERLERİMİZLE İNŞA EDİLEN DOĞAL BİR HİS
Telaşın tarifini yapan Uzm. Klnk. Psikolog Korkut, “Kaygı, kişinin dış dünyasından yahut iç dünyasından gelen bir uyaranla karşılaştığında yaşadığı, gerginlik hisleri (gerçek dışılık hissi, denetimini yitirme hissi, sersemlik…) telaşlı niyetler ve artan kan basıncı, çarpıntı, boğulma hissi üzere fizikî değişiklikler ile karakterize doğal bir duygudur” tabirlerini kullandı.
Anksiyetinin kişinin pahaları üzerinden inşa ettiği bir his olduğunu belirten Korkut, “Değer verdiğimiz şeyler yok olduysa yahut yok olma tehlikesi altındaysa korku hissederiz. Bu da çok doğal bir duygudur” dedi.
TASAYI DÜŞMAN OLARAK GÖRMEYİN
Yaşadığımız olumlu yahut olumsuz tüm hisleri, bir ikaz ya da işaret olarak düşünebileceğimize dikkat çeken Uzm. Klinik Psikolog Korkut, “Tıpkı bir otel odasında duman olduğunda yangın sensörünün ses ve ışık çıkartarak sizi uyarması üzere hayat da bize kimi sinyaller gönderir. Mekanik sistemlerin ne vakit ikaz verecekleri, uyardıkları hususa nazaran değişir. Bizim duygusal sistemimiz de tıpkı bu ihtar sistemleri üzere dış dünyada olan biteni algı ve fikirlerimiz aracılığıyla fark ederek tasa, kızgınlık, ıstırap, öfke üzere reaksiyonlar verir. Tüm bu ihtar sistemlerinin emeli kişiyi uyarmak ve haber vermektir. Bu manada olumlu ya da olumsuz tüm hislerin en kıymetli fonksiyonu, çevreyi ve etrafta olup bitenleri fark edip ona uygun davranmamızı sağlamaktır” diye konuştu.
Dert hissetmenin hayatımızı sürdürmemiz için gerekli bir his olduğunun altını çizen Korkut, bu hisle kurduğumuz münasebetin bizlere verebileceği ziyanı önlemek için herkesin uygulayabileceği 4 zihin antrenmanı teklifinde bulundu.
KENDİNİZİ TABİR ETME BİÇİMİNİ DEĞİŞTİRİN
Kabul ve Kararlılık Terapisi’ne nazaran tüm acıların kaynağının lisan olduğunu aktaran Korkut, lisanı kullanma formumuzun direkt davranışlarımızı etkilediğini belirterek şunları söyledi:
“Örneğin, korkulu yapıya sahip bir kişi, kendisini ‘Kaygılı biriyim’ diye tanıtıyorsa, zihni de o kişinin büsbütün ‘kaygıdan’ oluştuğuna inanır. Böylelikle kişi, olağanda üstesinden gelebileceği tasa içeren durumlardan kaçınmaya ve kendisini soyutlamaya başlar. Kalabalık önünde sunum yapmak, imtihana girmek, yeni birileriyle tanışmak gibi… Bunun sonucunda keder, hayal kırıklığı, öfke üzere hisler hisseder. Sonuçta da olmak istediği bireyden uzaklaşmış olacağı için ruhsal sorunlar yaşar. Lakin birebir kişi kendisini tanıtırken, ‘Kaygılı bir yapıya sahibim’ cümlesiyle, sahip olduğu korkulu yapısıyla ortasına uzaklık koyarak kendisini tanıtırsa; zihni de o kişinin büsbütün korkudan oluşmadığını, sevinçli, esprili, konuşkan üzere diğer özelliklere de sahip olabileceğini düşünerek daha evvel yapamayacağını düşündüğü aktivitelere ambargo koymaz.”
HİSLERİNİZLE SAVAŞMAYI BIRAKIN
Hepimize küçüklüğümüzden beri dayatılan yanlışsız bilinen kimi yanlış bilgilerin olduğunu söyleyen Korkut, “Bunların en başında ‘Daha iyi bir ömür için olumsuz hislerimizden kurtulmalıyız’ miti gelmektedir. Hissettiğiniz tasayı nazikçe fark ederek onun sizinle olmasına müsaade verin. Onunla her gayrete girdiğinizde eminim maliyeti uzun vadede size çok değerliye patlayacaktır” dedi.
ZİHNİNİZE BİR İSİM VERİN VE ONU DİNLEYİN
Öteki birini dinlediğimizde, söyleyeceklerine katılıp katılmayacağımızı seçtiğimizi lakin iç sesimize gereğince kulak vermediğimizi söz eden Korkut, “İç sesimizle çoklukla tıpkı fikirde olma yahut katılmama seçeneğine sahip olduğumuzu düşünmüyoruz. Fakat bu antrenmanı denemenizi öneririm. Araştırmalar zihninize farklı bir isim vermenin buna yardımcı olduğunu göstermiştir. Zira zihninizin ismi farklıysa, ‘siz’den farklıdır. Artık bir partide, kafede, restoranda onunla tanışıyormuşsunuz üzere yeni isminizi kullanarak zihninize merhaba deyin. Gün içerisinde sizi zorlayan his ve niyetler olursa, zihninize taktığınız isimle zihninizi fark edin ve onu kibarca dinleyin” diye konuştu.
ANI YAŞAYARAK VÜCUDUNUZLA YİNE TEMAS EDİN
Korkut, son basamakta yapılabilecek zihin antrenmanını ise şöyle anlattı:
“Dili kullanma halimizi düzenlemeye başladık, hislerimizle çabayı bırakmayı denemeye başladık ve zihnimize isim verdik. Artık de sıra bu 3 basamağı da taçlandıran en temel hususa geldi; anı yaşayarak dikkatimizi vücudumuza vermek. 1,5 yıldır yaşadığımız dış dünyadan gelen bir tehdit altında ömürlerimizi sürdürmeye çalışıyoruz. Bu dış tehdit her birimizin, özgürlük, bağımsızlık, misafirperverlik, yakınlık üzere kıymetlerini tehlikeye soktu. Durum bu türlü olunca dünya üzerinde korku hisseden ve bu korkuyu, denemiş olduğu yanlış davranış stratejileriyle korku bozukluklularına çeviren kişi sayısı çoğaldı. Hâlbuki zihnimiz bizi korumak için bizi geçmişte-gelecekte yaşatmaya eğilimlidir. O yüzden an ile temas ederek zihin idmanlarımızı gün içerisinde ne kadar fazla yaparsak, zihnimizi o kadar günümüze adapte edebiliriz.Kaygı yaşadığınızda yapmakta olduğumuz işe devam ederek, burnunuzdan derin bir nefes alıp pasta mumu üfler üzere verdikten sonra, tüm dikkatinizi açıklık ve merakla vücudunuzu incelemeye verin. Tüm vücudunuzdaki uzuvlarınızı güya birinci kez görüyormuş üzere inceleyin. Bunu yaparken zihniniz sizi tekrar geçmişe-geleceğe götürmek isteyecektir. Onunla uğraş etmeyin. Fark edin, kibarca dinleyin ve dikkatinizi yeniden vücudunuza yönlendirin.”
Cumhuriyet
