Son periyotlarda popülerliği giderek yükselen, bilhassa de ünlü oyuncu İstek Kocaoğlu’nun uygulamasıyla tekrar gündeme gelen ‘su diyeti’nin sağlıklı olup olmadığı tartışma konusu oldu. Kelam konusu diyeti kıymetlendiren İstanbul Aydın Üniversitesi Anadolu BİL Meslek Yüksekokulu Besin Sürece Kısım Lideri Dr. Öğr. Üyesi Ayla Ünver Alçay, ‘su orucu diyeti’ olarak da isimlendirilen su diyetinin son derece tehlikeli sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekerek, “Sadece suyla yapılan uzun vadeli terapötik diyet araştırmaları, yolun obezite tedavisi olarak kullanıldığı 1960’larda ve 1970’lerin başlarından sonra, mevt de dahil olmak üzere önemli komplikasyonların bildirilmesi ile azalmıştır” tabirlerini kullandı.

DİYABET HASTALARI İÇİN ÇOK TEHLİKELİ OLABİLİR

Bu diyetin bilhassa diyabet hastaları için çok daha tehlikeli olabileceğini vurgulayan Alçay, “Çünkü kan şekerini inançlı olmayan, hatta ölümcül bir düzeye düşürebilir. Şayet rastgele bir hastalığınız varsa muhakkak su diyeti ve öbür şok diyetlerden uzak durmalısınız. Ayrıyeten bu tip diyetlerde kısa vadede verilen kiloların büyük çoğunluğunu su ve kas kütlesi oluşturur. Kişi, eski yeme alışkanlıklarına döndüğünde de bu verdiği kiloları tıpkı süratle alır, hatta eski kilosunun dahi üstüne çıkabilir” dedi.

72 SAATTEN FAZLA UYGULAMADAN KAÇINILMALI

Sağlıklı yetişkin bir bireyin günlük yaklaşık ülkü su tüketiminin, erkeklerde 3 litre (yaklaşık 13 bardak) bayanlarda ise 2 litre (yaklaşık 9 bardak) olduğuna dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Alçay, “Diyette su içmek uzmanlar tarafından sıklıkla önerilmektedir. Lakin yalnızca su ile yapılan diyet bunun çok ötesinde bir uygulamadır. Su orucu diyeti, su dışında hiçbir şey tüketilmeyen bir tıp uygulamadır. Şifa orucu, açlık orucu, sıhhat orucu üzere çeşitli isimlerle de isimlendirilir. Birçok su orucu diyeti genelde 24 ila 72 saat ortasında sürer. Lakin son yıllarda 7 günlük, 10 günlük 21 günlük su orucu diyetleri de, popülerlik kazanmaya başlamıştır. Tıbbi nezaret olmadan su orucu diyetinin 72 saatten (3 gün) daha uzun mühlet uygulanmasından katiyen kaçınılmalıdır. Sağlıklı bir beslenme programı ve günlük kâfi sıvı tüketimiyle yapılan diyetler bedenimiz için daha uygundur” diye konuştu.

FARKLI UYGULAMALARI VAR; ORTAK NOKTASI TEHLİKELİ OLMASI

Su diyetinin birçok varyasyonu olduğuna dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Alçay, “Tamamen hiçbir şey yemeden yalnızca su içerek oruç tutmaktan, günlük içtiğiniz suyunuzun soğuk olmasını sağlamaya kadar değişen birçok varyasyonu vardır. Örneğin bir versiyonunda, düşük kalorili bir diyet uygularken her yemekten evvel iki bardak su tüketmenizi önerir. Öteki bir su diyetinde, suyla birlikte örneğin bir meyve yemenize müsaade verilir. Kimi su diyetleri size birkaç gün su içmenizi söyler, lakin kilo vermeye başladığınızda meyve ve zerzevatları eklemenize müsaade verir. Bir diğer versiyonunda su, çay ve kahve üzere içeceklerin dışında yalnızca çorba içme durumu kelam mevzusudur. Çok farklı uygulamaları olan bu diyet trendlerinin tek ortak noktası bunların her durumda sıhhati zorlayabilecek kadar çok olmasıdır. Uzun mühlet, hiçbir şey yemeden yalnızca su içmek halinde uygulandığı versiyonu tehlikeli olabilir” tabirlerini kullandı.

SU DİYETİNE DAİR BİLİMSEL BİR KILAVUZ YOK

Su diyetine dair bilimsel bir kılavuzun olmadığını fakat kilo vermenin süratli bir yolu olarak son yıllarda epey tanınan hale geldiğini hatırlatan Alçay, ünlü oyuncu İstek Kocaoğlu’nun uyguladığı diyet programını da kıymetlendirdi.

Alçay, “Rıza Kocaoğlu’nun iki hafta boyunca uyguladığı program, bir günden bir haftaya yahut daha uzun mühlet hiçbir yerde su dışında yiyecek yahut içecek tüketmemeyi içerir. Kesinlikle süratli bir biçimde kilo vermenize yardımcı olacaktır. İki hafta boyunca hiçbir şey yemiyorsanız elbette kilo verirsiniz. Lakin riskler, rastgele bir yarardan çok daha ağır basarsa faydadan çok ziyana neden olabilir. Su diyeti bu halde süratli bir halde kilo vermenize yardımcı olacaktır, fakat kaybettiğiniz şeylerin birden fazla kas olacaktır. Bu süreçte içilecek kahvede bulunan kafein diüretik (idrar söktürücü) olup bedenden su atımına neden olacaktır ve daha fazla su kaybıyla güya daha çok yağ kaybettiğinizi düşünebilirsiniz, lakin sonuçları çarpıtabilir. Eski yanlış beslenme alışkanlıklarına dönüldüğünde, bedenden atılan su kısa müddette geri dönecek ve kas kaybı nedeniyle metabolizma da yavaşladığı için verilen kilolar süratle yerine konacak ve hatta fazlası alınacaktır” tabirlerini kullandı.

“VERDİĞİMİZDEN DAHA FAZLASINI ALABİLİRİZ”

Mümkün olduğunca çabuk yağ yakmak için bedeni “ketoz” durumuna sokmak gerektiğini anlatan Dr. Öğr. Üyesi Alçay, “Ketoz, bedeninizin kan şekeri (glikoz) yerine ketonlardan güç aldığı metabolik bir süreçtir. Bedeninizde bol ölçüde karbonhidrat bulunmadığında, güç gereksinimlerinizi karşılamak için keton üretimi artar. Bedeniniz yakıt için daha fazla keton yakmaya alıştıkça, bir ketoz durumuna girersiniz. Ketozise girmek için, karbonhidrat alımınızı önemli biçimde sınırlamanız yahut ortadan kaldırmanız kafidir.

Bunu çok düşük karbonhidratlı bir diyetle (tipik olarak günde 30 gramdan az) yahut hiçbir şey yemeyerek yapabilirsiniz. Bu yollardan rastgele biriyle ketozise girdiğinizde, süratli kilo kaybı yaşanır. Karbonhidrat alımınızı kestiğinizde, su diyeti uygulamasında tüm beden glikojen depolarınızda süratli bir düşüş olur. Glikojen, kas ve karaciğer dokusunda depolanan bir glikoz halidir ve karbonhidrat yemeyi bıraktığınızda glikojen düzeyleri düşer. Glikojen ile bedende su depolanır. Karbonhidrat alımını ketojenik bir diyetle yahut su orucu diyeti ile keserseniz, birkaç gün içinde bu suyu kaybedersiniz. Ketonların idrar söktürücü tesiri olabilir, bu da yalnızca karbonhidrat alımınızı kısıtlamaktan beklediğinizden daha fazla su yükü kaybetmenize neden olur. Sonuç olarak, ne kadar çok karbonhidrat yerseniz, o kadar çok su depolayacaksınız ve ne kadar az karbonhidrat yerseniz, o kadar su kaybedip süratli kilo vereceksiniz. Ayrıyeten, su orucu diyeti ile lif yahut öteki yiyecekler de almamış olacaksınız. Midenizde lif, su ve öbür besin unsurları halinde birkaç kilo yiyecek yük da taşımayacaksınız. Su diyeti sırasında yiyecekleri yemeyi apansız bırakırsanız, beden ağırlığınızdan birkaç kiloyu da bu biçimde kaybedebilirsiniz, lakin bu da aldatıcı olacaktır.

Hülasa, ketojenik diyete yahut su diyetine geçmek, birkaç gün içinde 10 kilodan fazla beden yükü kaybetmenize neden olabilir. Bu kısa vadede tatmin edicidir. Bir ölçü yağ da kaybedeceksiniz, verdiğiniz kiloların birden fazla su yükü olacak ve eski yeme alışkanlıklarınıza döndüğünüzde kilonuz kısa müddette eski haline geri gelecektir. Bu biçimde bir uygulamada, kaybettiğiniz kadar süratli kilo alırsınız. Sonuç olarak, su diyeti çok fazla kilo vermenize yardımcı olacak, bir kısmı yağ olacak, birden fazla su ve kas olacaktır. Kendinizi büsbütün aç bırakarak, biraz kas ve yağ kaybettikten sonra eski yeme alışkanlıklarınıza döndüğünüzde kilonuz da eski haline dönecektir” açıklamalarında bulundu.

“İDEAL DİYET BİREYE ÖZEL VE SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMALI”

Ülkü bir diyetin bireye özel ve sürdürülebilir olması gerektiğinin altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Alçay, “Diyet, hayatımızın tamamında uygulayacağımız ve benimsediğimiz beslenme sistemi ve biçimi manasına gelmelidir. Sağlıklı bir diyet programı oluşturmak için kesinlikle bir uzmandan takviye alınması gerekir. Bireye uygun diyetin bir uzman tarafından belirlenmesi kıymetlidir. Katiyetle ve sertlikle aklınıza esen, kimin hazırladığı aşikâr olmayan liste yahut programla diyetinizi oluşturmayın. Ayrıyeten spor yapmadan uygulanan diyet programı, bilhassa ileri obez durumlarda deride sarkmalara ve çatlamalara neden olabilir. Spor ve diyet bir ortada götürülürse hem sağlıklı kilo verilebilir, hem de kas kütlesi kazanılabilir. Nizamlı spor yapmak hem vücut hem ruh sıhhati için epey önemlidir” diyerek kelamlarını tamamladı.

Cumhuriyet