Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Paul Pottinger’a nazaran burnunu karıştıran şahıslar daha sonra dokundukları yüzeylere kendi mikroplarını bulaştırmakla kalmıyor, parmak uçlarına yapışan mikropları da direkt burnuna aktarıyor.

Bu da burnunu karıştıran şahısların koronavirüsü diğerlerine yayabileceği yahut onunla birlikte grip virüsü üzere öbür mikropları direkt bedenine aktarabileceği manasına geliyor.

Çünkü burun, ağız ve gözle birlikte mikropların bedene girebileceği üç ana yoldan biri. Lakin patojenlerin girişini engellemek için burun kılları ve mukoza salgısı üzere savunma sistemlerine sahip.

Independent Türkçe’nin aktardığına nazaran Pottinger, burnun nemli astarının, “yabancı istilacılara karşı mukus salgılayabilen mikroskobik küçük bezler barındırdığını” tabir ediyor. Bu istiacılar ortasında polen, kir ve toz üzere büyük parçacıklarla birlikte bakteri ve virüsler üzere mikroskobik unsurlar de dahil.

Lakin bu mukus katmanı kuruduktan sonra yakaladığı parçacıklarla birlikte, sümük diye bilinen hususa dönüşüyor. Ve burnunu karıştıran şahıslar işte bu hususla temas ediyor.

Ayrıyeten burun içindeki derinin çok hassas olması, yeniden önemli bir sıhhat riski yaratıyor. Daha evvel ABD’deki Jackson Eyalet Üniversitesi’nde biyoloji profesörlüğü yapan moleküler virolog Cedric Buckley, burun karıştırmanın, burnun içindeki hassas epitel dokuda küçük kesikler oluşturabileceğini belirtiyor:

“Bu bariyer aşıldığında viral parçacık enfeksiyonu için bir kanal haline gelen kılcal bir yatağa girersiniz.”

İşte bu ihlal, eldeki mikropların kan sirkülasyonuna taşınma riskini artırıyor.

ALIŞKANLIĞI KIRMAK

Burun karıştırma, pandemi sırasında her zamankinden daha fazla kaçınılması gereken bir aksiyon. Lakin alışkanlıklardan, bilhassa de düşünmeden yapılan alışkanlıklardan vazgeçmek sıkıntı olabilir.

Psikoloji uzmanları burun karıştırmayı; tırnak yeme, dudak çiğneme ve saç yolma davranışları üzere “vücut odaklı tekrarlayan bir davranış” diye niteliyor. Kaliforniya Stanford Üniversitesi’nde klinik psikiyatri profesörü Dr. Elias Aboujaoude, bu alışkanlıkların, bireylerin şahsî yahut profesyonel ömrüne ziyan vermesi durumunda klinik bir duruma dönüşebileceğini söylüyor.

Bu alışkanlıkları bırakmak isteyen bireyler, bir bilişsel davranışçı terapi biçimi olan “alışkanlığı bilakis çevirme terapisi” alabiliyor. Bu terapi, psikiyatristlerin vücut odaklı tekrarlayan davranışlara sahip bireylere yardımcı olmak için başvurduğu bir formül.

Aboujaoude’ye nazaran bu tedavi, bireylerin davranışlarına ve bunların sonuçlarına yönelik farkındalığını artırıyor ve alışkanlığa dönüşen davranışın yerine örneğin gerilim topu sıkmak üzere zararsız bir davranış koyuyor.

Bu noktada yüz maskeleri de bilhassa faydalı olabilir. Çünkü koronavirüslerin hava yoluyla bulaşmasını önleyebilen maskeler, bilinçsizce yapılan parmak-burun hareketlerini de engelleyerek bu alışkanlığın terk edilmesine yardımcı olabilir.

Pottinger, mevzuyla ilgili niyetlerini şöyle tabir ediyor:

“Eğer burun karıştırma alışkanlığını bırakmaya hevesliyseniz bu insanlık tarihindeki en büyük fırsat. Çünkü herkesin yüzünü kapatması gereken bir devirdeyiz.”

Cumhuriyet