CHP’li Muharrem Erkek, partisinin alternatif idare modelini T24 müellifi Fikret Bila’ya anlattı.
Erkek, çalışmanın tamamlanmasından sonra, ocak 2021 içinde Millet İttifakı’nın bileşeni olarak UYGUN Parti başta olmak üzere, öbür muhalefet partileriyle bir ortaya gelineceğini ve ortak bir metin oluşturulacağını söz etti.
Öbür muhalefet partilerinin kimilerinin tekliflerini ilettiklerini ve kamuoyuna da açıkladıklarını vurgulayan Erkek, muhalefet partilerinin kendi ortalarında yapacakları çalışmaların tamamlanmasından sonra CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu’nun Anayasa değişikliği gerektiren güçlendirilmiş parlamenter modelini kamuoyuna açıklayacağını söyledi.
CHP’nin model çalışmasını tamamlanmak üzere olduğunu belirten CHP’li Erkek, alternatif modelin özelliklerini 10 husus ile açıkladı.
O unsurlar şöyle:
1- Tarafsız Cumhurbaşkanı: Cumhurbaşkanlığı temsili bir misyon olacak ve cumhurbaşkanı partisiz, tarafsız olacak.
2- Yapan Güvensizlik: Güçlendirilmiş parlamenter sistemde hükümeti kurmak kolaylaştırılacak lakin düşürmek zorlaştırılacak. Bu emelle Almanya, Belçika, İspanya üzere ülkelerde uygulanan “yapıcı/kurucu güvensizlik” modeli getirilecek. Bu model, eski sistemdeki itimat oylamasından farklı olacak. Yapan güvensizlik modelinde hükümet lakin parlamento yeni başbakan üzerinde anlaştıktan sonra düşmüş sayılacak ve cumhurbaşkanı parlamentonun üzerinde anlaştığı ismi başbakan olarak atamak zorunda olacak.
3- Hükümet Parlamento İçinden Kurulacak: Hükümet parlamento içinden kurulacak, başbakan ve bakanlar parlamentoya karşı sorumlu olacak.
4- Yargı Bağımsızlığı Sağlanacak: Güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçişle birlikte yargı bağımsızlığı sağlanacak. Yüksek yargı organlarının seçimi değiştirilecek.
5- HSK Ayrılacak: Yargıçlar Savcılar Konseyi ikiye ayrılacak. Yargıçlar Yüksek Şurası ve Savcılar Yüksek Heyeti oluşturulacak. Bu konseylerde Adalet Bakanı ve Adalet Bakanlığı Müsteşarı yer almayacak.
6- Kesin Hesap Komiteu: Meclis’te bütçe uygulamalarını ve sonuçlarını denetleyecek kesin hesap komitesi kurulacak. Bu komite bütçe uygulamalarını hesap verilebilirlik ve şeffaflığı sağlayarak denetleyecek. Kurulun başkanlığını muhalefetten bir milletvekili yapacak.
7- Anayasa Mahkemesi Güçlendirilecek: Anayasa Mahkemesi’nin üye seçim teknikleri değiştirilecek Yüksek Mahkeme güçlendirilecek. Anayasal organlar ortasındaki uyuşmazlıklar Anayasa Mahkemesi tarafından çözülecek.
8- Sayıştay Güçlendirilecek: Sayıştay’ın budanan yetkileri yine tanınacak. Sayıştay kontrolü dışına çıkarılan kurumlar tekrar Sayıştay kontrolüne alınacak. Sayıştay’ın bütün raporları Meclis’e getirilecek ve orada pahalandırılacak. Sayıştay raporlarının Meclis’ten gizlenmesi, gönderilmemesi yahut içi boşaltılarak gönderilmesinin önüne geçilecek.
9- Barolar Yine Birleştirilecek: Avukatlık yasasında yapılan değişikle geçilen çoklu baro sistemi kaldırılacak. Tekrar tek baro sistemine dönülecek.
10- Gelecek Kuşaklara Teminat: Güçlendirilmiş parlamenter sistemde sürdürülebilir ekosistem temel alınacak. Sürdürülebilir sağlıklı ömür için tabiatın korunması ve gelecek jenerasyonlara aktarılması anayasal garantiye alınacak.
AKP İLE OLMAYACAK
Erdoğan’ın uygulamadaki sistemi sevdiğini belirten Erkek, AKP’nin iştirakiyle sistem değiştirmenin mümkün olmadığının da altını çizdi.
Muharrem Erkek, önümüzdeki seçime mevcut sistemle gidileceğini ve sandıkta iktidar değiştikten sonra birinci işlerinin, güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçmek için hazırladıkları anayasanın Meclis’te yahut halkoylamasıyla yasalaşması olacağını da vurguladı.
Cumhuriyet
