İstanbul Üniversitesi’nden emekli jeofizik uzmanı Dr. Oğuz Gündoğdu, 17 Ağustos sarsıntısının 22’nci yıldönümünde beklenen mümkün İstanbul Depremi’ne ait açıklama ve ikazlarda bulundu.
Dr. Gündoğdu, 22 yıl evvelki literatürlere 7.4 büyüklüğünde geçen sarsıntının kamuoyuna açıklanın bilakis, en az 7.6 büyüklüğünde olduğunu söyledi.
‘7.6’DAN AŞAĞI DEĞİL’ ARGÜMANI
“Ben 7.4’ün nasıl saptandığını biliyorum” diyen Dr. Oğuz Gündoğdu, o gün yaşananları şöyle anlattı:
“Dönemin Kandilli Rasathanesi Müdürü Prof.Dr. Ahmet Mete Işıkara zelzele olunca çok iyi jeolog-jeofizikçi Ali Esen Arpat ile hala Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Zelzele Araştırma Enstitüsü Ulusal Sarsıntı İzleme Merkezi Müdürü Dr. Doğan Kalafat’ı yere gönderdi. Fayın yaklaşık 90 kilometre falan olduğunu gördüler. Halbuki fayın uzunluğu 90 kilometreden fazla. Bunu Kandilli’nin lideri Prof.Dr. Ahmet Mete Işıkara’ya bildirdiler. USGS (ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu) Gölcük Depremi’ni 7.8 verdi. Ahmet Mete Işıkara, ‘7.4 iyidir’ demiş. Bunu bir toplantı için Ankara’ya birlikte gittiğimiz Jeolog Ali Esen Arpat’tan yolda dinledim. Bunu anlatırken sondan elleri titriyordu. Sonunda Işıkara ‘7.4 tamam’ diyerek bunu ilan etti. Bunun hiçbir kaydı yok Sarsıntı çok yakında olduğu için bütün kayıtlar simsiyah. USGS, uzaktaki bütün sarsıntıları tespit eder. Ben de moment büyüklüğünden hesapladım. 7.6’dan aşağı indiremiyorum; 7.4’e inmiyor. Bu zelzele 7.6’dan küçük değil. 17 bin kişi hayatını kaybetmiş. 100 bin meskenin tekrar yapmak zaruriliği çıktı. Fakat, 7.6 büyüklüğündeki sarsıntı bu türlü bir şeyi karşılar. Bu işle ilgilenenler çabucak fark etti. Yere gitmiştik, fayın boyutunu falan ölçtük. Fayın uzunluğundan hesaplayarak moment büyüklüğünü 7.6’dan küçük çıkartamadım. 7.4 ile bu hasar beklenmez. 12 Kasım’da 7.2 büyüklüğünde Düzce sarsıntısı oldu. Kaç can kaybı çok az. Halbuki 17 Ağustos’ta 17 bin kişi hayatını kaybetti. Bu bilinen sayı, daha fazla da olabilir”
BEKLENEN ZELZELE İÇİN UYARDI: NE YANGINA NE SELE BENZERİ
Dr. Oğuz Gündoğdu, Marmara Denizi’nde 3-4 yıl evvel hareketlenme görüldüğünü, bunun “Tetiklenme” olup olmadığının kendilerine sorulduğunu belirtti. Gündoğdu, “17 Ağustos’ta Marmara’daki Kuzey Anadolu Fayı’nın bütün kesimleri tetiklendi. Şu anda hepsi sarsıntı üretme kapasitesine sahipler. İzmir’deki Sisam 6.9 büyüklüğündeki sarsıntı ile birlikte faylanma ile birden teğe harekete geçti. İzmir koyunda. Bir tek İzmir fayı harekete geçmedi. İzmir’de büyükçe bir hasar verecek zelzele bekliyorum. İzmir etrafında çok fay var. Hala da zelzeleler devam ediyor. 100’ü Datça civarında 200’ü aşkın sarsıntı var. Bunların hepsi İzmir-Sisam sarsıntısının tetiklendiği faylarda oldu. Kuşadası’nda 7.1’e kadar ulaşan zelzele oldu. Bunlar tetiklenme olayının İzmir, Sisam’da meydana gelen aktiviteden sonra olduğunu gösteriyor. Marmara’da da bütün faylar tetiklenmiş durumda. Beklediğimiz zelzele 7’nin üzerinde. 7.5- 7.2 olur öbür problem. Bu 7’lik zelzele bütün faylardaki enerjiyi tekrar açığa çıkaracak. Onun için herkes bittiği sandığı sırada orası, burası, Şarköy bilmem neresi hepsi zelzele üretmeye başlayacaklar. Bu büyük bir tehlike. İstanbul’daki yapıları düşündüğümüz vakit 99’dan itibaren yapılan yapılara ‘Eh’ bir modül. Lakin İstanbul’un 1999’dan evvel yapılan çok binası var. Hepsini zelzeleye karşı sağlam hale getirmemiz lazım. İstanbul’da 7’yi aşan sarsıntı felakete neden olur. Bu ne yangın, ne sele misal. Karşılaşacağımız şey son derece makus olacak. Tahlil; yapıları sarsıntıya sağlam hale getirmek. Bunu yapabilmek için devlet ve büyükşehirin el ele vermesi gerek” tabirlerini kullandı.
“SAAT ÇALIŞIYOR”
Dr. Gündoğdu, 1999’dan sonra geçen 22 yıldaki durumun ne olduğu sorusuna ise, “Saat çalışıyor. Geri getirmek mümkün değil. Güç birikiyor. Kuzey Marmara’daki hareket devam ediyor. Bu hareket sonunda güç birikiyor. Gün geçtikçe daha büyük bir güç ile karşılaşacağımız manasına gelir” cevabını verdi.
Cumhuriyet
